Kiedy dolar stał się walutą świata: w którym roku i dlaczego?

System z Bretton Woods, który ustalił zasady, na jakich do dziś funkcjonują światowe finanse, powstał 75 lat temu. Dlaczego dolar amerykański stał się walutą światową? Jak rozwinęły się sprawy od tego momentu? В w którym roku dolar stał się światową walutą? Weźmy to w kolejności.

Agenda

Po podsumowaniu i zrozumieniu głównych wyników drugiej wojny światowej pozostaje jedno z głównych pytań: jakimi prawami będzie się nadal rządzić globalna społeczność finansowa, a zwłaszcza biorąc pod uwagę ogromne straty gospodarcze, jakie poniosło wiele krajów. 720 delegatów z 44 krajów zebrało się w 1944 roku w Bretton Woods (New Hampshire, Stany Zjednoczone).

Uczestnicy i motywy

Kiedy dolar stał się światową walutą, to USA i Wielka Brytania kształtowały przyszłość w Bretton Woods, dwóch kluczowych miejscach, które przez dziesięciolecia kształtowały światową gospodarkę.

Konferencji przewodniczył amerykański sekretarz skarbu G. Morgenthau. Delegacji brytyjskiej przewodził znany ekonomista J.J. Bretton Woods. Keynes, USA - Przewodniczący Rady Skarbu G. Biały, Chiny - Chiang Kai-shek, przewodniczący rządu, ZSRR - wiceminister handlu zagranicznego ZSRR M. Stepanov.

Główne motywy konferencji:

• chaos w międzywojennym systemie gospodarczym w latach 1918-1939;
• upadek standardu złota (złoto było "formą" ponadnarodowego pieniądza przed I wojną światową);
• Wielki Kryzys w Stanach Zjednoczonych, specjalna polityka celna charakteryzująca się wysokimi taryfami na importowane towary.

Może to bancor

Delegacja brytyjska zaproponowała wprowadzenie "bancora", jednostki monetarnej, która stałaby ponad walutami narodowymi i całkowicie zrezygnowała ze złota. Przedstawiciele USA zalecali stosowanie dolara jako waluty światowej, której emisją od początku I wojny światowej zajmował się system rezerw USA.

Zaproponowano również utworzenie Międzynarodowego Funduszu Walutowego, którego zadaniem byłoby utrzymanie stabilności walut i zapewnienie bilansu płatniczego poszczególnych państw, oraz Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju, który miałby odbudować zniszczone wojną gospodarki.

Stanowisko USA nie wygrało, ponieważ delegacja była przekonująca w swoich propozycjach. Powodem była potęga (polityczna, gospodarcza i militarna) powojennej Ameryki. USA w mniejszym stopniu odczuły skutki wojny, a gospodarka na tym skorzystała. W skarbcach Forda Knoxa znajdowało się wówczas około 70% rezerw złota.

Rola ZSRR

Dlaczego dolar stał się światową walutą w dwubiegunowym świecie? Jaka była rola Związku Radzieckiego w systemie Bretton Woods, który akceptował zdominowaną przez dolara wersję światowego porządku finansowego? Oczywiście nie był to szef delegacji, Stepanov, ale ja. В. Stalin. Wódz zrozumiał, że Waszyngton wykorzysta spotkanie do prawnego umocnienia swojej dominacji nad światem.

Historycy mają kilka sugestii, dlaczego Stalin pozwolił delegacji radzieckiej wziąć udział w konferencji. Dolar stał się światową walutą w roku poprzedzającym zakończenie wojny. Od Ameryki oczekiwano otwarcia frontu zachodniego i kontynuacji programu lend-lease, w ramach którego dostarczano do ZSRR broń, żywność, sprzęt i inne dobra. Po zakończeniu wojny wciąż istniała nadzieja na pomoc gospodarczą ze strony Stanów Zjednoczonych.

Jak dolar stał się światową walutą? Krótko mówiąc, stosunki międzynarodowe zobowiązywały ZSRR do zaznaczenia się w Bretton Woods, gdzie Sowieci nie mieli nic do powiedzenia. Ogromną rolę odegrała pozycja Stanów Zjednoczonych. Dlatego to właśnie dolar stał się wiodącą walutą świata.

Najlepsza godzina dolara

W ramach nowej gospodarki kursy wymiany były powiązane z dolarem, a dolar ze złotem. Ustalono konkretną cenę za metal szlachetny: 35 dolarów za uncję. Waluty narodowe innych krajów stały się towarem o określonej wartości.

Kiedy dolar stał się walutą światową, porozumienie ustanawiające MFW zostało podpisane i ratyfikowane przez dwadzieścia dziewięć państw, a w ciągu kilku miesięcy fundusz zaczął spełniać swoje zadanie. IBRD, przekształcony później w Bank Światowy, rozpoczął działalność w 1946 r.

Słabe ogniwo

Kiedy dolar stał się światową walutą, krytycy natychmiast dostrzegli słabe ogniwo w nowym systemie. Ustalona procedura mogła funkcjonować tylko tak długo, jak długo Amerykański Fundusz Złota zapewniał wymianę dolarów zagranicznych na złoto. Wraz ze wzrostem obrotów transakcji rezerwa złota Stanów Zjednoczonych topniała, czasem o trzy tony dziennie. Wymiana była więc ograniczona: można było jej dokonać tylko w amerykańskim skarbcu. Ale i tak w latach 1949-1970 rezerwy Forda Noxa skurczyły się z 21 800 do 9 800. tony złota.

Redystrybucja złota

Charles de Gaulle - przeciwnik pierwszeństwa dolara - przeszedł od krytyki ustalonego systemu do realnych działań. Podczas swojej wizyty w Stanach Zjednoczonych przedstawił do wymiany 750 milionów dolarów w złocie. Władze USA były zmuszone do wymiany pieniędzy, ponieważ formalności zostały spełnione.

W ślad za Francją, Japonią, Niemcami, Kanadą i innymi wielkimi krajami przedstawiła ogromne ilości złota do wymiany. W wyniku ogromnej presji finansowej Ameryka jednostronnie zrezygnowała z międzynarodowego zobowiązania do rezerwowania złota dla swojej narodowej waluty.

Do początku lat siedemdziesiątych rezerwy złota były w końcu redystrybuowane na korzyść Europy. Produkcja metalu szlachetnego wyraźnie nie przewyższała wzrostu handlu międzynarodowego. Spadało globalne zaufanie do dolara i rósł deficyt bilansu płatniczego. Na świecie pojawiły się nowe ośrodki gospodarcze.

Dewaluacja dolara

Kiedy dolar stał się światową walutą rezerwową, USA mogły wspierać papierowe pieniądze złotem. Ale na początku lat siedemdziesiątych amerykański system rezerw został zmuszony do zmniejszenia o połowę ilości posiadanego złota, czyli do faktycznej dewaluacji. Administracja Nixona oficjalnie zniosła konwersję twardej waluty na złoto latem 1971 roku. Stały kurs walutowy należy do przeszłości, bo nie miał uzasadnienia. System jamajski, oparty na wolnej wymianie i płynnych kursach walutowych, został zastąpiony.

Życie po śmierci

Kluczowe postanowienia systemu obowiązują do dziś. Na przykład MFW i Bank Światowy są nadal największymi instytucjami udzielającymi pożyczek, chociaż ich działalność spotyka się z coraz większą krytyką, zwłaszcza od czasu globalnego kryzysu w 2008 r.

Niezadowolenie budzi fakt, że udzielanie kredytów odbywa się na napiętych warunkach wymagających cięcia kosztów, co utrudnia rozwój krajów znajdujących się w kryzysie. MFW jest nadal zdominowany przez kraje G7, choć w dzisiejszych realiach coraz większą wagę zyskują gospodarki wschodzące, takie jak kraje BRICS.

Mimo krytyki, dolar zachował kluczową rolę i jest dziś głównym środkiem płatniczym w transakcjach międzynarodowych. Dzięki temu władze USA mogą wprowadzić do obiegu nowe dolary, które nie są już niczym poparte.

Dolar traci na wartości

Kiedy dolar stał się światową walutą, rządzący prawdopodobnie podejrzewali, że system ten będzie działał z powodzeniem tylko przez około trzydzieści lat. System z Bretton Woods miał tchnąć nowe życie w zdewastowaną przez wojnę gospodarkę światową. W czasach systemu z Bretton Woods obroty handlowe wzrosły prawie pięciokrotnie, a koniec ubiegłego wieku eksperci nazywają "złotym wiekiem gospodarki rynkowej".

Współcześni analitycy skłonni są uważać ten system za relikt przeszłości. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat struktura gospodarki zmieniła się diametralnie. Pojawiły się ostre nowe instrumenty finansowe, a inwestorzy nie są już nastawieni wyłącznie na dolara. Funkcje banków narodowych oraz warunki transferu kapitału rzeczowego z jednej gospodarki do drugiej uległy zasadniczym zmianom.

Prognozy i opinie

Większość czołowych analityków finansowych zgadza się, że jedna waluta nie może już dłużej dominować nad innymi. Kiedy dolar stał się światową walutą, gospodarka miała prawie takie same problemy jak teraz. Jednak obecnie coraz więcej transakcji na rynku światowym przeprowadzanych jest w innych walutach.

Być może w niedalekiej przyszłości główne pozycje zajmą dolar, euro i juan, albo powstanie jedna sztuczna waluta o globalnym zasięgu (jak kontynentalne euro). Jest jeszcze jedna opinia, opierająca się na tym, że wszelkie sojusze wkrótce staną się całkowicie przestarzałe i rozpadną się. W efekcie będzie to każdy naród dla siebie, a złoto zajmie miejsce światowej waluty. Jeśli przepowiednia się sprawdzi, świat wróci do czasów "dobretton Woods".