Pascha żydowska - pesach. Historia i tradycje związane ze świętem

Żydowskie święto Paschy jest podobne do prawosławnej Wielkanocy. Obchody trwają również przez tydzień. Jak oblicza się żydowską Paschę? Przypada na czternasty dzień świętego miesiąca Nisan, który w kalendarzu gregoriańskim odpowiada okresowi marzec-kwiecień. Uważane za najważniejsze i najświętsze święto dla Żydów, wyznacza początek narodzin narodu żydowskiego. Jak powstało to święto? Jakie są tradycje, które jej odpowiadają? Jak prawidłowo przestrzeganie rytuałów i świętowanie Paschy?

Data święta Paschy w 2019 r

Zbliża się okres obchodów głównego święta Izraelitów... W 2019 roku żydowska Pascha przypada między 19 a 27 kwietnia. Noc z 19 na 20 kwietnia uważana jest za główną, potem jest sześć dni świętowania, a ostatni, siódmy dzień jest dniem wolnym.

Historia święta

Według tradycyjnych wierzeń, Pascha obchodzona jest na pamiątkę wyjścia Żydów z niewoli egipskiej. Szczegółowy opis męki narodu żydowskiego znajduje się w drugiej księdze Mojżesza, Księdze Wyjścia. Jest to drugi z pięciu tomów Tory.

Samo słowo "Pesach" oznacza "skakać". Inna wersja to "podaj dalej". Na czym polega święto Paschy?? Historia Żydów sięga czasów Jakuba. Osiedlił się w ziemi faraona wraz z rodziną i żył bogato i szczęśliwie. Ale w miarę upływu lat zmieniali się władcy Egiptu, pisano nowe prawa i ustalano nowe zasady. Ludzie, którzy przybyli z innych ziem zaczęli być uciskani. Klan Jakuba stopniowo zmieniał się z pokojowych osadników w niewolników.

W międzyczasie cuda Pana ukazały się Mojżeszowi. I Bóg nakazał mu iść do ziemi egipskiej, aby uwolnić naród żydowski. Cuda, które zsyłał jako znak swojego zamiaru i błogosławieństwa. Mojżesz udał się przed faraona, który odmówił uwolnienia Żydów. Wtedy Pan zadał im dziesięć plag. Egipt nawiedziła straszna klęska: zaraza ogarnęła kraj i zabiła stada bydła, a wszystkie plony przepadły.

Pomimo groźby głodu i zniszczenia, faraon nie pozwolił niewolnikom odejść. I przyszedł czas na najstraszliwszą, dziesiątą plagę. Pan przeklął lud w ziemi egipskiej i powiedział, że w ciągu jednej nocy wszyscy pierworodni z każdego domu zostaną zabici. Ale Bóg dał Mojżeszowi ostrzeżenie. Aby chronić Żydów i ich dzieci, na każdym domu, w którym mieszkali, musiał być umieszczony znak. Wieczorem, przed nocą rozlewu krwi, Żydzi zarżnęli baranka i jego krwią nakreślili na każdych drzwiach znak bezpieczeństwa. Anioł śmierci zobaczył znak i ominął rodziny żydowskie. I w nocy czternastego dnia miesiąca Nisan anioł zabił wszystkich pierworodnych Egipcjan, ale żydowscy pierworodni pozostali bez szwanku. Ten szczególny znak nazywany jest Paschą (po hebrajsku "przejść obok"). Dopiero wtedy faraon pozwolił narodowi żydowskiemu odejść z Mojżeszem. Tak więc czternasty dzień miesiąca Nisan oznaczał wyzwolenie narodu żydowskiego z ucisku Egipcjan. I wszystkie dzieci Żydów zostały uratowane.

Znaczenie święta dla Żydów

Temat Exodusu przenika całą religię żydowską. Kolejne wydarzenia związane są z przybyciem do ziemi Izraela i utworzeniem odrębnego państwa. W czasach starożytnych, święto było oznaczone przez uroczystości, kultu i uroczystego posiłku z rytualnym uboju baranka.

Czas obchodów Exodusu zbiegł się z obchodami nadejścia wiosny. Dlatego święto to ma wiele podobnych nazw. Pesach, nazwa główna, znaczenie aktu rytualnego to święto narodu żydowskiego jako znak wyzwolenia i niezależności.

Druga wersja to Hag ha-Matzot, od słowa "maca". Ta nazwa święta wywodzi się z faktu, że w ucieczce z Egiptu zmęczeni Żydzi odeszli w takim pośpiechu, że nie zabrali ze sobą prawie nic. Nie mieli też jedzenia i musieli w biegu wyrabiać chleb z tego, co było dostępne. W ten sposób powstała maca, czyli chleb bez drożdży. Związane są z nim ciekawe obrzędy współczesnego świętowania Paschy.

Innym wariantem jest Hag ha-Aviv, tłumaczone jako Święto Wiosny. Jest to tradycyjne wiosenne święto wielu narodów, w tym Żydów. Oznacza początek siewu, radości i nowych narodzin przyrody.

Czwarta opcja to Hag ha-Herut, Święto Wolności. Znaczenie to odnosi się również do exodusu Żydów. Pesach według wierzeń żydowskich jest obchodzony jako czas wyzwolenia i sprawiedliwości. Istnieje cały zbiór przepisów dotyczących obchodzenia Paschy, którego nazwa brzmi Psachim.

Przygotowanie do uroczystości

Uroczystości poprzedziła ceremonia sprzątania domu. Jego osobliwość polega na tym, że gospodarz lub pani domu musi wyjąć i zniszczyć to, co jest zdolne do fermentacji (zaczynu). Kategoria ta obejmuje wszystkie wypieki, zboża i ziarna, sosy i inne. Można go zjeść przed ucztą lub zabrać na przechowanie do domu innej wiary. Produkty kwaśne nazywane są hametz.

Najlepiej, aby w przygotowaniach do święta uczestniczyła cała żydowska rodzina. Dzięki temu sprzątanie jest dokładniejsze, bo zabronione jest posiadanie w domu nawet okruszka Chamecu. Wszystkie istniejące naczynia są umyte z gorącą wodą, usuwanie resztek. Przed pierwszym dniem Paschy pan domu obchodzi wszystkie pomieszczenia ze świecą w ręku. Powinien mieć w ręku pióro i łyżkę. Proces ten symbolizuje poszukiwanie chamecu w domu. To, co znajdzie, musi być natychmiast zniszczone.

Nauki kabalistyczne mówią, że fermentujące ciasto symbolizuje dumę mężczyzny - coś, o czym myśli, gdy ktoś go zranił, obraził. Niszczenie Chametz prowadzi wiernych do okiełznania swojej dumy. Pascha ożywia to, co boskie w duszy. Trzeba więc wymieść cały nadmiar, sfermentowanego jedzenia.

Rytuały

Jedynym chlebem dozwolonym na żydowskiej Passze jest maca. Symbolizuje on pośpiech, z jakim Żydzi wyrwali się z niewoli. Maca to płaski chleb z ciasta, które jeszcze nie wyrosło. Maca powinna być gotowa w czasie nie dłuższym niż osiemnaście minut. Na święto przygotowuje się specjalny chleb, który nazywa się szmurah.

Na pierwszy wieczór Paschy przygotowuje się trzy mace i kładzie jedną na drugiej. Wszyscy członkowie rodziny przygotowują się do pierwszej wieczerzy. Na stole leży najlepszy obrus i piękne naczynia. Jeśli jest Jeśli sztućce są wykonane ze srebra, można je wykorzystać. Szczególnie pobożne rodziny zachowują osobny zestaw naczyń na święto. Gorzkie zioła są podawane na znak goryczy znoszonej przez naród izraelski, a wino. Napoje na ucztę muszą być przygotowane tylko przez Żyda, w przeciwnym razie sok lub wino byłyby uznane za niekoszerne.

Dla żydowskiego święta Paschy istnieje osobny zbiór przepisów - Hagada. Pani domu zapala świece przed uroczystością, a powinny być co najmniej dwie. Jeśli Pascha przypada w piątek wieczorem, używa się takich samych świec jak w Szabat. Zapala się je osiemnaście minut przed, jak słońce zachodzi nad horyzontem. Odmawia się modlitwy i błogosławieństwa.

Gdy Pesach przypada na szabat, świece stawia się maksymalnie pięćdziesiąt minut po zachodzie słońca. W pozostałe dni tygodnia zapala się je tuż przed rozpoczęciem święta, ale od ognia, który został rozpalony przed zachodem słońca. Takie subtelności związane są z przekonaniem, że w święty szabat nie należy dotykać niczego, co daje ogień. A w święta nie wolno tworzyć płomienia, ale jest przyzwolenie na przekazywanie go z jednej osoby na drugą, zapalanie świecy od innej świecy, np. W ten sposób święto jest oddzielone od dni powszednich, uświęcone płomieniami.

Seder Pesachowy

W pierwszą noc świąt Żydzi zbierają się na ucztę. Ten wieczór nazywany jest sederem. Jego istotą jest to, że Żydzi wspominają wyjście z Egiptu (w judaizmie wspominanie jest zabronione, dlatego w każdym sederze rodziny żydowskie przeżywają wyzwolenie). Pierwszą rzeczą na stole jest specjalne danie. Na nim koszerne jedzenie jest ułożone w ściśle określonym porządku. Każda przygotowana potrawa niesie ze sobą swoje znaczenie i symbolikę. Nawet jego miejsce na talerzu jest wybrane z jakiegoś powodu. Istnieje określony porządek (samo słowo Seder tłumaczy się jako "porządek") w procesie świętowania pierwszego wieczoru Paschy. Składa się on z kilku etapów:

1. Kadesz . Na tym etapie odmawiana jest modlitwa trzech błogosławieństw. Jego nazwa to Kiddush. Ten akt jest błogosławieństwem dla świętujących. Wypicie pierwszej lampki wina. Warto zacząć od małego pojemnika do tego celu, tak aby wypić całość bez przerwy.

2. Urhaty. Mycie rąk. W ramach rytuału głowa rodziny siada na początku stołu. Reszta rodziny obdarowuje ją przedmiotami na uroczystość.

3. Karpas. Tym słowem określa się danie składające się z warzyw. Do jej przygotowania wykorzystuje się ziemniaki, seler. To symbol ciężkiej pracy, jaką Żydzi wykonywali na egipskiej ziemi. Przed spożyciem karpas zanurza się w wodzie z rozpuszczoną solą, symbolem łez, i odmawia się modlitwę błogosławieństwa.

4. Yahatz. Środkowa maca, którą przygotowuje się do posiłku, jest łamana na kilka kawałków. Największą kromkę zawijamy w serwetkę i chowamy w domu. "Ten z dzieci, który znajdzie ten kawałek, otrzyma prezent. Nazwa tego kawałka macy to afikoman. Pozostałe plastry ukrywa się między dwiema innymi macami.

5. Magid. Ta scena opowiada legendy Hagady, historie exodusu Żydów i powstania Pesach. Początkowo odtworzony w języku hebrajskim, a następnie w razie potrzeby przetłumaczony dla gości. Następnie najmłodsze dziecko zadaje głowie rodziny cztery pytania, jakże odmienny noc Paschy od innych, czy Żydzi mają się czego wstydzić, dlaczego zapomina się o hebrajskim i historii Izraelczyków oraz o szacunku dla Żydów. W pytaniach chodzi o to, że ludzie byli niewolnikami, ale teraz zostali uwolnieni i mogą pamiętać o swojej historii i żyć otwarcie, z wysoko podniesioną głową. Dialog buduje się w każdej rodzinie, ta tradycja jest wyjątkowa i centralna dla rytuału sederowego. Po tym dyskursie opróżnia się drugi kieliszek wina.

6. Maca. Nad drugą macą odmawia się modlitwę. Górna jest łamana na kawałki równe liczbie osób obecnych na uczcie. Spożywa się ją w zrelaksowanej pozie, w połowie leżąc na poduszkach jako symbol wolności i niezależności.

7. Maror. Kolejny posiłek, na który zabierani są świętujący, symbolizuje całą gorycz Żydów w niewoli. Maror jest mieszanką ziół górskich lub chrzanu i jest zanurzany w harosecie (rodzaj sosu). Można mieszać i łączyć, np. zrobić kanapkę z macą i marorem. To się nazywa koreh.

8. Orzech Shulhan. Etap, na którym zaczyna się uczta. Można jeść to, w co gospodarz jest bogaty. Podaje się zupę, pieczone mięso lub rybę.

9. Tzafun. Proces jedzenia kawałka macy. Dzieli się ją między wszystkich obecnych i łączy z macą, która jest na stole. Jest to ostatni posiłek i po nim nikomu nie wolno jeść.

10. Bareh. Ostatni moment. Odmawia się modlitwę i opróżnia się trzeci kieliszek wina.

Przed wypiciem czwartego kieliszka otwierają się drzwi i prorok Eliasz zostaje "wpuszczony. Pascha była Paschą Zbawiciela, ogłoszoną Żydom jako dzień wybawienia z niewoli. Jego szklanka została nietknięta na stole. Wszyscy uczestnicy kończą czwarty kieliszek wina i towarzyszą temu modlitwa... Uroczysty wieczór kończy się śpiewaniem pieśni o tematyce paschalnej. Wszyscy uczestnicy posiłku omawiają wątki teologiczne i tradycje związane z ucztą. Starsi dzielą się światową mądrością (poniżej zdjęcie Paschy w rodzinie żydowskiej).

Co powinno znaleźć się na stole?

Przed rozpoczęciem wieczoru sederowego Żydzi ustalają, które miejsce przy stole otrzyma każdy z gości. Dania do podania są podobnie rozłożone.

Jedynym możliwym chlebem, jak już wspomniano, jest maca. Żydzi używają niekwaszonej mąki do robienia placków, pierogów do zupy, kanapek, sosów do sałatek i naleśników. Smak niekwaszonej macy przywołuje wspomnienia o ich przodkach i symbolizuje trudy i smutki, które znosili. Specjalna potrawa, zroh, jest robiona z jagnięciny na kości. Zamiast jagnięciny można użyć kurczaka. Symbolizuje to baranka złożonego w ofierze Zbawicielowi, którego krew posłużyła do oznaczenia znaków paschalnych na drzwiach żydowskich domów.

Beitzah - gotowane jajko. W judaizmie oznacza odrodzenie i szczęśliwe życie. Maror - gorzka zielenina (sałata, chrzan, bazylia). Karpas - grube warzywa (często gotowane ziemniaki) jako symbol ciężkiej pracy niewolników na ziemi egipskiej. Sos Jaroset - uosobienie płynnej mieszanki używanej do budowy piramid w starożytnym Egipcie. Był używany przez żydowskich niewolników. Zawiera jabłka, wino, przyprawy i orzechy włoskie. Jest wiele przepisów na nią. Na stole najczęściej pojawiają się orzechy i owoce.

Stosowane są napoje koszerne wino domowe lub sok winogronowy. Poszczególne flety reprezentują cztery zobowiązania, które Pan podjął wobec Żydów w czasie Exodusu: "I wyzwolę cię spod jarzma Egipcjan...", "I dostarczę ci...", "A ja cię uratuję...", "I zabiorę cię...".

Żydom nie wolno pracować pierwszego dnia. "Zwyczajem jest uczęszczanie do synagogi, modlitwa, przestrzeganie tradycji. Kapłani błogosławią lud w czasie Paschy.

Wakacyjne dni tygodnia

Przez następne sześć dni trwa żydowska Pascha. Nie będzie już uczt w stylu sederowym. Pobożni Żydzi pracują mniej, gdy obchodzą Paschę, albo wcale. Błędem jest myślenie, że cały okres świętowania polega na modlitwie i jedzeniu. Drugiego dnia zwyczajowo odwiedza się krewnych, odpoczywa i relaksuje się z nimi. W czasie Paschy nie należy zapominać o nikim. Osoby samotne są zapraszane do stołu przez sąsiadów lub znajomych. Izrael jest wypełniony jednym duchem, jedną wspólnotą. Żydzi mają ze sobą wiele kontaktów, odwiedzają krewnych, których dawno nie widzieli.

Siódmy dzień

Ten dzień upamiętnia przejście Żydów pod wodzą Mojżesza przez Morze Czerwone. Prosząc Pana o pomoc na brzegu morza, przywódca Żydów otrzymał ją. Morze rozstąpiło się na dwie połowy, a przed obecnymi otworzyła się droga. W siódmym dniu święta Paschy planowane są uroczystości. Ludzie tańczą i śpiewają na ulicach. A w nocy odbywa się spektakl z szyderczym przejściem przez morze.

Pascha i Pascha

Pomimo oczywistych podobieństw w nazwie, oba święta mają bardzo różne korzenie. Pascha jest chronologicznie wcześniejsza od Paschy, więc tradycyjnie obchodzi się ją we wcześniejszym dniu. W przeciwieństwie do Żydów, którzy świętują wyzwolenie z niewoli w dniu Paschy, Wielkanoc to zmartwychwstanie Chrystusa. Święta te nie są ze sobą powiązane, choć ich nazwy są podobne.

Na Wielkanoc zwyczajowo podaje się bogaty stół z tradycyjnymi potrawami (malowane jajka, ciasta, pascha). Jednak duchowa treść tych uroczystości jest zupełnie inna i nie są one ze sobą powiązane. Pascha katolicka i żydowska również bardzo się różnią, choć daty obchodów często się pokrywają. Katolicy, podobnie jak chrześcijanie, świętują Zmartwychwstanie Chrystusa.

Ciekawostki

Pesach było pierwszym świętem obchodzonym przez Żydów. Żydowskie uroczystości zaczynają się w nocy, dlatego instytucje żydowskie są zamykane wcześniej, a Żydzi wychodzą na zewnątrz, by świętować. Pascha nie jest wyjątkiem. W czasie święta chleb zniknie nie tylko z domów, ale i ze straganów, by zapobiec wszelkim pokusom. Ponieważ święto Pesach jest obliczane według kalendarza żydowskiego, data rozpoczęcia święta zmienia się z roku na rok.

Maca jako symbol żydowskiej Paschy ma kilka nazw. W Torze jest on nazywany "chlebem ubogim" lub "chlebem nieszczęśliwym". Choć jej skład nie jest zróżnicowany, na Paschę piecze się specjalną macę. Jest to produkt niskokaloryczny, w kromce znajduje się tylko 111 kalorii. Do macy dodaje się jabłka, jagody, jajka itp. Na Sederze zabronione jest spożywanie tego typu chleba, dozwolony jest jedynie chleb przaśny bez żadnych dodatków. W 1838 roku ogłoszono żydowską Paschę. А.Singer wynalazł urządzenie do robienia macy, ale przestrzegający zasad Żydzi starają się robić ją w domu. Chleb ten nie powinien być spożywany przez miesiąc przed Paschą, aby potem lepiej smakował. Dzień przed ucztą pierworodni mężczyźni w rodzinie muszą pościć.

Trzy mace na stole w noc sederową reprezentują Kohanim, zwykłych Żydów i Lewitów. Miesiąc po Passze Żydzi, którzy z jakiegoś powodu nie mogli świętować, obchodzą Pesach. W tym dniu można ugotować baranka lub kurczaka i zjeść macę, nie niszcząc przy tym chamecu.

W podsumowaniu

Czym jest święto Pesach? Budzi w ludziach pragnienie jedności. Modlitwy i rozmowy teologiczne zachęcają do odrzucenia krytyki innych. Zabrania się zazdrościć i potępiać bliźniego podczas uroczystości. Samotni są otoczeni opieką, a głodni są karmieni. Głównym przesłaniem Paschy jest myślenie nie tylko o sobie, ale i o tych, którzy nas otaczają oraz bezinteresowna pomoc innym.

Zbawienie narodu żydowskiego poprzez przejście przez puszczę nie jest historycznie udokumentowane. Z tego eksperci wyciągają wniosek, że exodus prawdopodobnie miał miejsce wcześniej i nie mógł być zarejestrowany. Kabała inaczej interpretuje istotę Paschy. W sensie metaforycznym, Żydom oszczędzono ucisku tyranów, co przyczyniło się do powstania Izraela jako odrębnego państwa. A przecież obchody wyzwolenia Żydów z niewoli odbywają się wszędzie, a radość z wolności jest wciąż wszechobecna w żydowskiej krwi. O posiłku sederowym mówi się, że jest to niesamowite zjawisko. Przecież od setek wieków każda żydowska rodzina powtarza co roku ten sam scenariusz świątecznej kolacji. Dziś w Święto Paschy szkoły i przedszkola są zamknięte, a dzieci pozostają cały dzień z rodzicami. Izraelczycy mówią, że trudno jest wyjść w tym okresie, tak bardzo zatłoczonym.

Żydowskie święto Paschy jest starożytne, jedno z najbardziej czczonych. Dziesięć przykazań Mojżesza, który przez czterdzieści lat wędrował z Żydami po pustyni, stanowiło podstawę powszechnie uznawanych wartości moralnych.