Ogólne zasady sylogizmu: przykłady zastosowania, definicja, kolejność i sposób rozumowania

Ogólne zasady sylogizmów i figur logicznych pomagają łatwo odróżnić poprawne wnioskowanie od błędnego. Jeśli proces analizy myślowej wykaże, że wypowiedź jest zgodna ze wszystkimi regułami, to jest ona logicznie poprawna. Ćwiczenia w rozwijaniu umiejętności posługiwania się tymi regułami pomagają rozwijać kulturę myślenia.

Ogólna definicja sylogizmu i rodzaje pojęć

Zasady sylogizmu wynikają z ogólnej definicji pojęcia. Pojęcie to jest formą rozumowania dedukcyjnego, które charakteryzuje się tworzeniem wniosku z dwóch stwierdzeń (zwanych przesłankami). Najczęstsze a formą pierwotną jest prosty sylogizm kategoryczny oparty na trzech pojęciach. Ilustrującym przykładem jest następujące wnioskowanie:

1. Pierwsza przesłanka: "Wszystkie warzywa są roślinami".
2. Druga przesłanka: "Dynia to warzywo".
3. Wniosek: "Dlatego dynia jest rośliną.

Termin mniejszy S jest przedmiotem sądu logicznego zawartego we wnioskowaniu. W tym przykładzie jest to "dynia" (podmiot wniosku). Odpowiednio, przesłankę, która ją zawiera, nazywamy przesłanką mniejszą (numer 2).

Środkowy, pośredniczący termin M występuje w przesłance, ale nie w konkluzji ("warzywo"). Przesłanka zawierająca twierdzenie nazywana jest również przesłanką środkową (numer 1).

Termin większy P, zwany predykatem wnioskowania ("roślina"), jest stwierdzeniem dokonanym o podmiocie, który jest przesłanką większą (liczba 3). Aby ułatwić analizę w logice, termin większy umieszcza się w pierwszej przesłance.

W ogólnym sensie prosty sylogizm kategoryczny jest wnioskowaniem podmiotowo-przedmiotowym, które ustala relację między terminami mniejszym i większym, biorąc pod uwagę ich relację do terminu środkowego.

Termin środkowy może mieć różne pozycje w systemie przesłanek. W związku z tym istnieją 4 figury przedstawione na poniższym rysunku.

Relacje logiczne wskazujące na związek danych terminów nazywamy modusem.

Zasady sylogizmów i ich znaczenie

Jeśli relacje między przesłankami (modułami) są skonstruowane logicznie i można z nich wyciągnąć sensowny wniosek, to mówi się, że sylogizm jest skonstruowany poprawnie. Istnieją specjalne zasady identyfikowania błędnych wniosków dedukcyjnych. Jeśli przynajmniej jeden z nich jest naruszony, to sylogizm jest błędny.

Istnieją 3 grupy reguł sylogizmu: reguły dotyczące terminów, prymusów i reguły dotyczące liczb. W sumie jest ich dwanaście. Przy ustalaniu, czy sylogizm jest poprawny czy nie można pominąć prawdziwość samych przesłanek, czyli ich treść. Najważniejsze jest, aby wyciągnąć z nich prawidłowe wnioski. Aby uzyskać prawidłowy wynik dedukcji, należy prawidłowo połączyć większą i mniejszą. Dlatego rozróżnia się również formę (relację między pojęciami) i treść sylogizmu. Zatem stwierdzenie "Tygrysy są roślinożercami. Barany to tygrysy. W związku z tym barany są roślinożercami" jest fałszywy ze względu na treść pierwszej i drugiej przesłanki, ale jego wniosek jest prawdziwy.

Zasady prostego sylogizmu kategorycznego to:

1. Zasady dotyczące terminów:

• "Trzy kadencje".
• "Rozkład środka".
• "Relacja wniosku i przesłanki".

2. Dla propozycji:

• "Trzy sądy kategoryczne".
• "Brak wniosku z dwoma negatywnymi ocenami".
• "Negatywny wniosek".
• "Wyroki częściowe".
• "Szczegóły zawarcia".

Każda z figur logicznych wykorzystuje swoje własne reguły (w sumie są cztery), opisane poniżej.

Istnieją również sylogizmy złożone (sorites), które składają się z kilku prostych. W ich łańcuchu strukturalnym każdy wniosek służy jako przesłanka dla kolejnego wniosku. Jeśli, począwszy od drugiego z nich, pominie się w wyrażeniu przesłankę mniejszą, to taki sylogizm nazywa się arystotelesowskim.

Już w starożytnej Grecji sylogizmy były uważane za jedno z najważniejszych narzędzi poznania naukowego, ponieważ pomagają łączyć pojęcia. Głównym zadaniem prawdziwie naukowej konstrukcji dedukcji jest znalezienie średniego pojęcia, ze względu na które budowany jest sylogizm. W wyniku powiązania pojęć formalnych w umyśle człowiek może poznać rzeczywiste rzeczy o charakterze.

Natomiast na sylogizm składają się pojęcia, uogólnianie właściwości obiekty. Jeśli pojęcia nie są skonstruowane poprawnie, jak w przykładzie tygrysów i bębnów, to sylogizm nie będzie trafny.

Metody sprawdzania oświadczeń

Logika stosuje 3 praktyczne metody sprawdzania poprawności sylogizmów:

• Tworzenie schematów kołowych (reprezentacja wielkości) z przesłankami i wnioskami;
• Konstrukcja przykładu przeciwstawnego;
• Sprawdzenie zgodności sylogizmu z ogólnym zasady i przepisy rysunki.

Najbardziej oczywistą i często stosowaną metodą jest pierwsza.

Zasada trzech pojęć

Ta zasada sylogizmu kategorycznego jest następująca: muszą istnieć dokładnie 3 warunki. Wnioskowanie logiczne opiera się na relacji terminów większych i mniejszych do średniej. Jeśli liczba terminów jest większa, może wystąpić całkowita równość między różnymi znaczeniami obiektów, które są określone jako termin środkowy:

"Kosa to narzędzie ręczne. Włosy to warkocz. Ten włos to narzędzie ręczne".

W tym wnioskowaniu słowo "kosa" oznacza dwie różne rzeczy, narzędzie używane do ścinania trawy i kosę utkaną z włosów. Istnieją więc cztery koncepcje, a nie trzy. W rezultacie dochodzi do zniekształcenia znaczenia. Ta ogólna zasada sylogizmów jest jedną z podstawowych w logice.

Jeśli jest mniej określeń, to z przesłanek nie można wyciągnąć żadnego wniosku. Na przykład: "Wszystkie koty są ssakami. Wszystkie ssaki są zwierzętami. Tutaj logicznie można zrozumieć, że wynikiem wnioskowania byłby wniosek, że wszystkie koty są zwierzętami. Ale formalnie tego wniosku nie da się wyciągnąć, bo w sylogizmie są tylko 2 pojęcia.

Reguła rozkładu średniej sylogizmu

Sens drugiej zasady sylogizmu kategorycznego jest taki: środek terminów musi być koniecznie rozłożony w co najmniej jednej przesłance.

"Wszystkie motyle latają. Niektóre owady latają. Niektóre owady to motyle".

W tym przypadku termin M nie jest rozłożony w pomieszczeniach. Nie jest możliwe ustalenie związku pomiędzy skrajnymi terminami. Choć wniosek jest poprawny znaczeniowo, to logicznie jest niepoprawny.

Zasada łączenia wniosku i przesłanki

Trzecia zasada terminów sylogizmu mówi, że termin w konkluzji końcowej musi być rozłożony również w propozycjach. Zastosowany do poprzedniego sylogizmu, brzmiałby on: "Wszystkie motyle latają. Niektóre owady to motyle. Niektóre owady latają".

Wariant niepoprawny, naruszający zasadę sylogizmu prostego: "Wszystkie motyle latają. Żaden żuk nie jest motylem. Nie ma muchy chrząszcza".

Reguła Założeń (PP) #1: 3 sądy kategoryczne

Pierwsza zasada warunkowości sylogizmów wynika z przeformułowania definicje pojęć prostego sylogizmu kategorycznego: muszą istnieć 3 orzeczenia kategoryczne (pozytywne lub negatywne), które składają się z 2 przesłanek i 1 wniosku. Jest to echo pierwszej zasady terminów.

Orzeczenie kategoryczne to wypowiedź, w której stwierdza się lub zaprzecza pewnej właściwości lub atrybutowi przedmiotu (podmiotu).

PP #2: Brak wniosków z dwoma negatywnymi stwierdzeniami

Druga zasada, która opisuje związek między przesłankami w rozumowaniu logicznym, mówi: 2 negacje nie mogą prowadzić do wniosku. Istnieje również podobne przeformułowanie: przynajmniej jedna z przesłanek w wyrażeniu musi być twierdząca.

W rzeczywistości możemy wziąć taki obrazowy przykład: "Owal nie jest kołem. Kwadrat nie jest owalem". Nie można z niego wyprowadzić żadnego logicznego wniosku, tak jak nie można nic wywnioskować z relacji między pojęciami "owal" i "kwadrat". Z terminu środkowego wyeliminowano terminy graniczne (większy i mniejszy). W związku z tym nie ma między nimi jednoznacznego związku.

PP numer trzy: Warunek negatywnego wniosku

Zasada trzecia: wniosek jest negatywny tylko wtedy, gdy jedna z przesłanek jest również negatywna. Przykład zastosowania tej zasady: "Ryby nie mogą żyć na suchym lądzie. Kiełb to ryba. Kiełż nie może żyć na suchym lądzie.

W tym stwierdzeniu środkowy człon jest usuwany z większego. Z tego powodu termin skrajny ("ryba"), który jest częścią terminu środkowego (drugie stwierdzenie), jest wyłączony z drugiego terminu skrajnego. Zasada jest oczywista.

PP #4: zasada prywatnych osądów

Czwarta zasada dotycząca przesłanek jest podobna do pierwszej zasady prostego sylogizmu kategorycznego. Polega ona na tym, że jeśli w sylogizmie występują 2 sądy szczegółowe, to nie można uzyskać wniosku. Sądy częściowe to sądy negujące lub potwierdzające pewną część grupy rzeczy, które mają wspólne cechy. Są one zazwyczaj wyrażane w formie stwierdzeń: "Pewne S nie jest (lub, odwrotnie, jest) P".

Wyrazisty przykład dla zademonstrowania tej zasady: "Niektórzy sportowcy ustanawiają rekordy świata. Niektórzy uczniowie są sportowcami". Nie można z tego wywnioskować, że rekordy świata ustanowili "jacyś uczniowie". Jeśli zwrócimy się do drugiej reguły terminów sylogizmu, to zauważymy, że termin środkowy nie jest rozmieszczony w przesłankach. Dlatego ten syllogizm nie jest prawdziwy.

Gdy wypowiedź jest połączeniem prywatnej przesłanki twierdzącej i prywatnej przesłanki przeczącej, wówczas w strukturze sylogizmu rozłożony zostanie tylko predykat prywatnej przesłanki przeczącej, co również jest błędne.

Jeśli obie przesłanki są negatywnie powiązane, to obowiązuje druga zasada reguł przesłanek. Tym samym przynajmniej jedna z przesłanek zawartych w wypowiedzi musi mieć charakter sądu ogólnego.

PP #5: Wniosek częściowy

Zgodnie z piątą zasadą przesłanek sylogizmów, jeśli przynajmniej jedna przesłanka jest przesłanką prywatną, wniosek również staje się prywatny.

Przykład: "W wystawie wzięli udział wszyscy artyści miasta. Niektórzy z pracowników firmy to artyści. Część pracowników przedsiębiorstwa wzięła udział w wystawie". To jest prawdziwy sylogizm.

Przykład częściowego wniosku negatywnego: "Wszyscy laureaci otrzymali nagrody". Niektóre z obecnych zarzutów nie mają. Niektórzy z obecnych nie są zwycięzcami". W tym przypadku zarówno podmiot, jak i predykat ogólnego sądu negatywnego są rozłożone.

Zasady dotyczące pierwszej i drugiej figury

Reguły figur sylogizmu kategorycznego zostały wprowadzone w celu plastycznego opisu kryteriów poprawności sądów, które są specyficzne tylko dla danej figury.

Zasada pierwszej figury jest taka, że mniejsza z przesłanek musi być twierdząca, a większa ogólna. Przykłady błędnych sylogizmów według tej postaci:

1. "Wszyscy ludzie są zwierzętami. Żaden kot nie jest człowiekiem. Żaden kot nie jest zwierzęciem". Przesłanka mniejsza jest negatywna, więc sylogizm jest niepoprawny.
2. "Niektóre rośliny rosną na pustyni. Wszystkie lilie wodne są roślinami. Niektóre lilie wodne rosną na pustyniach". W tym przypadku widzimy, że większa z przesłanek jest sądem cząstkowym.

Zasada, która obowiązuje przy drugiej postaci sylogizmu kategorycznego: większa z przesłanek musi być ogólna, a jedna z przesłanek musi być negacją.

Przykłady błędnych stwierdzeń:

1. `Wszystkie krokodyle są drapieżnikami. Niektóre ssaki są mięsożercami. Niektóre ssaki to krokodyle". Obie przesłanki są twierdzące, więc sylogizm jest niepoprawny.
2. "Niektórzy mężczyźni mogą być matkami. Żaden mężczyzna nie może być matką. Niektórzy mężczyźni mogą nie być ludźmi". Większa z przesłanek jest prywatnym sądem, więc wnioskowanie jest błędne.

Zasady dotyczące trzeciej i czwartej liczby

Trzecia zasada figurowa sylogizmu ma związek z rozkładem członu mniejszego sylogizmu. Jeśli takiego rozkładu brakuje w przesłankach, to nie można go również rozłożyć w konkluzji. Dlatego wymagana jest następująca zasada: Teza dolna musi być twierdzeniem, a wniosek częściową afirmacją.

Przykład: "Wszystkie jaszczurki są gadami. Niektóre gady nie składają jaj. Niektóre jajowody nie są gadami". W tym przypadku mniejsza z przesłanek nie jest twierdząca, lecz przecząca, więc sylogizm jest niepoprawny.

Czwarta figura jest najmniej popularna, ponieważ jak otrzymywać wniosku na podstawie jego przesłanek ma charakter nienaturalności dla procesu sądzenia. W praktyce do konstruowania wnioskowania tego typu wykorzystuje się pierwszą postać. Zasada dla tej figury jest następujący: w czwartej figurze konkluzja nie może być ogólnym twierdzeniem.