Parlament uzbekistanu: struktura, status, uprawnienia i przewodniczący

Jak każde inne państwo, Uzbekistan, mała środkowoazjatycka republika, również posiada parlament. Zasady jego powstawania są wystarczająco ciekawe, a jeśli przeczytasz artykuł, będziesz o tym przekonany. A także, aby dowiedzieć się dużo więcej o Oliy Majlis (jak nazywa się go w języku uzbeckim).

Dwuizbowy parlament

Niegdyś jednoizbowy, najwyższy organ przedstawicielski składał się z 250 deputowanych wybieranych na pięcioletnie kadencje w okręgach terytorialnych. W lutym 2002 r. przeprowadzono ogólnokrajowe referendum, które przy 94% poparciu społecznym zatwierdziło wprowadzenie od 2004 r. dwuizbowego parlamentu. Jak stwierdzono, uczyniono to w celu zrównoważenia zarówno regionalnych, jak i narodowych interesów w uzbeckim parlamencie. Izbą wyższą jest Senat, izbą niższą Zgromadzenie Ustawodawcze. Kadencja obu tych osób pozostaje niezmieniona i wynosi pięć lat.

Senat

Zgodnie z konstytucją 100 senatorów jest wybieranych w wyborach terytorialnych, po sześciu z każdego z 12 obwodów Uzbekistanu, a także z miasta Taszkient i jedynego regionu autonomicznego kraju - Karakałpakstanu. Na pozostałe 16 miejsc prezydent osobiście powołuje senatorów. A honorowe stanowiska często zajmują nie politycy, ale osobistości świata nauki, kultury i sztuki, a nawet wybitni pracownicy pierwszej linii, zwykle znani w całym kraju. Jeśli najwyższy urzędnik państwowy nagle zrezygnuje, automatycznie staje się członkiem Senatu do końca życia.

Prezydent jest wybierany raz, w głosowaniu tajnym, na całą kadencję izby wyższej i może zostać odwołany, jeśli opowie się za tym co najmniej 2/3 Senatu. W rzeczywistości jest on drugą osobą w państwie, gdyż to właśnie jemu powierza się uprawnienia prezydenta, jeśli ten z jakichś powodów nie może pełnić swoich funkcji.

Od czterech lat Nigmatulla Tulkinowicz Juldaszew, były uzbecki minister sprawiedliwości, jest przewodniczącym. Nawiasem mówiąc, to on po śmierci Islama Karimowa, pierwszego prezydenta kraju, pełnił przez kilka dni obowiązki prezydenta we wrześniu 2016 roku.

Dodajmy, że zgodnie z prawem członek Senatu nie może mieć mniej niż dwadzieścia pięć lat. I musi mieć stałe miejsce zamieszkania w kraju przez co najmniej ostatnie pięć lat.

Zgromadzenie ustawodawcze

Izba niższa Uzbekistanu liczy 150 członków parlamentu. Co ciekawe, tylko 135 z nich jest wybranych na zasadzie wielopartyjności w terytorialnych jednomandatowych okręgach wyborczych, a 15 z "Ruch ekologiczny", którego motto "Zdrowy Środa - zdrowy człowiek" nie byłoby złym pomysłem rozpowszechnienie go również w naszym kraju. Marszałek Zgromadzenia Ustawodawczego musi mieć również ukończone dwadzieścia pięć lat, nie może być członkiem sił zbrojnych ani członkiem Służby Bezpieczeństwo narodowe (KBN). Ponadto nie może posiadać niekaralności lub niekaralności.

W niższej izbie parlamentu reprezentowanych jest obecnie pięć partii: wspomniane już "ekolog" (15 miejsc), Liberalni Demokraci (52), partia "Milliy Tiklanish" (36), Demokratów Ludowych (27) i "Adolat" (20). Urzędujący prezydent kraju, Szawkat Mirzijojew, został nominowany na to stanowisko w 2016 roku przez Partię Liberalno-Demokratyczną. Posiada jednak tylko około jednej trzeciej miejsc w Zgromadzeniu Ustawodawczym i nie ma większości konstytucyjnej dla żadnej partii.

Nurdinjon Muydinkhanovich Ismoilov od stycznia 2015 roku jest liderem Zgromadzenia Ustawodawczego, a w konsekwencji przewodniczącym uzbeckiego parlamentu.

Status i główne funkcje parlamentu

Oliy Majlis, najwyższe zgromadzenie Uzbekistanu, jest krajowym organem przedstawicielskim. Jego funkcje i uprawnienia są wykonywane zgodnie z zasadą podziału władzy, w ramach obowiązującej Konstytucji Uzbekistanu. Główne funkcje Funkcje ustawodawcze i nadzorcze Parlamentu.

Podstawowe uprawnienia Zgromadzenia Ustawodawczego

Senat i Zgromadzenie Ustawodawcze ponoszą wspólną odpowiedzialność za zgłaszanie inicjatyw ustawodawczych, w tym poprawek do Konstytucji, sprawy polityki wewnętrznej i zagranicznej oraz zatwierdzanie budżetu państwa.

Ponadto tylko senatorowie mogą wybierać członków Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego, a także mianować lub odwoływać Prokuratora Generalnego, przewodniczącego Służby Bezpieczeństwa Narodowego i prezesa Banku Centralnego.

Zgromadzenie Ustawodawcze posiada uprawnienia przede wszystkim w zakresie spraw proceduralnych i społeczno-gospodarczych. Senat jest więc izbą wyższą nie tylko z nazwy, ale także pod względem znaczenia i władzy.

Mówca

Nurdinjon Ismoilov, przewodniczący uzbeckiego parlamentu, reprezentuje Partię Ludowo-Demokratyczną. Przed wyborem był doradcą prezydenta w Oliy Majlis. 60-latek pochodzi z Namangan Oblast i posiada tytuł doktora nauk prawnych. Każdy z pięciu wicemarszałków reprezentuje jedną frakcję w parlamencie.

Przyszłość parlamentu

Głównym problemem rozwoju parlamentaryzmu w Uzbekistanie, podobnie jak w innych krajach, gdzie za parawanem demokracji ukrywa się reżim totalitarny, jest po pierwsze brak realnej zasady wybieralności w jego składzie, gdzie każdy deputowany musi reprezentować interesy określonej grupy obywateli, a po drugie brak swobody każdego deputowanego w uchwalaniu ważnych ustaw czy mianowaniu najwyższych urzędników państwa. Innymi słowy, praktycznie wszystkie kluczowe decyzje podejmowane są przez wąskie grono osób bliskich prezydentowi, a parlamentarzyści jedynie formalnie je zatwierdzają, pełniąc funkcję dekoracyjną. Tak było za czasów Karimowa i niewiele się zmieniło pod obecnymi rządami.

W dniu 28 grudnia 2018 r. odbyło się wystąpienie prezydenta Mirziyoyeva w uzbeckim parlamencie. Szawkat Mironowicz zaproponował między innymi formalnie nieco szerszą rolę dla Oliy Majlisu. Proponuje się na przykład, aby deputowani rozpatrywali i zatwierdzali (lub odrzucali, co jest mało prawdopodobne) nie tylko premiera, ale także wszystkich członków gabinetu. Kolejną zmianą powinno być utworzenie odrębnego Państwowego Urzędu Budżetowego przy parlamencie. Według prezydenta, powinna ona formułować i nadzorować wykonanie budżetu na znacznie bardziej profesjonalnym poziomie niż obecnie. Mirziyoyev zaproponował, aby liderzy obu domów omówili innowacje z deputowanymi.

Regularne wybory do Oliy Majlis odbędą się jeszcze w tym roku. Posłowie będą wybierani ponownie na pięć lat i szczerze życzymy, aby wśród parlamentarzystów było jak najwięcej tych, którzy tam nie przyjechali "aby zrobić numer", Ale naprawdę dbając o interesy swoich obywateli.