Lyon feuchtwanger, goya, czyli trudna droga poznania: wędrówki talentu w epoce nieuchronnego postępu

Życie geniuszy, których talenty wydają się być obdarzone przez wyższą siłę i którzy są w stanie wpłynąć na umysły kolejnych pokoleń, jest dla nas w dużej mierze niejasne i tajemnicze. Jak rodzą się te pionierskie pomysły i myśli? Jak powstają wielowiekowe arcydzieła, które wciąż wywołują trzepotanie naszych serc i odnawianie się naszych dusz? W powieści niemieckiego pisarza Feuchtwangera "Goya, czyli trudna droga do poznania" właśnie uchylono zasłonę tajemnicy życia człowieka, który miał wymierny wpływ na swoich współczesnych i potomków.

Opowiadanie lub fikcja?

Dzieło oparte jest na prawdziwych wydarzeniach z XVIII wieku i osobach, które w tym czasie rządziły losami państwa. Polityczne intrygi, manipulacje i gry, luksus z groźbą hańby, kochankowie i namiętność - to nieodłączne elementy panowania króla Hiszpanii Karola IV i królowej Marii Ludwiki. W centrum tego zamieszania, na styku szlachty, kościoła i chłopów-robotników, znajduje się Goya - niewątpliwy talent swojej epoki, uznany geniusz.

Przez pryzmat swojej sztuki ośmielał się obnażać wady i kaprysy, tworząc dzieła zarówno pociągające, jak i obrzydliwe. I to jest to, gdzie Feuchtwanger`s "Goya" tka fikcję, której wątki ściśle łączą się z historycznymi faktami i twarzami, tworząc kompletny obraz, nie mogący pozostawić nas obojętnymi w taki sam sposób, jak płótna mistrza.

Artysta i polityk

Talent prostego chłopaka z rodziny z klasy średniej nie budził wątpliwości, ale droga do powszechnego uznania nie była łatwa. Uparte odrzucenie przez Goyę kanonów klasycyzmu i akademizmu mogło spłatać okrutnego figla i zwrócić inkwizycję przeciwko artyście. Ale stara szkoła musiała pogodzić się z nową wizją do czasu, gdy mistrz został mianowany dyrektorem Akademii Królewskiej. Zainspirowani przez dzieła czołowych pisarzy i artystów, już wtedy odczuwaliśmy potrzebę zrzucenia kajdan uprzedzeń, odnowienia i postępu.

Goya Feuchtwangera to artysta o niewyczerpanym pragnieniu nowości. Jego talent z czasem tylko się umacnia, nabierając nowego znaczenia i wymiaru, który nie może ujść uwadze szlachty tego kraju. Niezaprzeczalnym faktem jest, że mistrz był blisko rodziny królewskiej, będąc jej nadwornym malarzem. Namalował wiele portretów całej wysokiej szlachty. Nie chcąc tego, Goya mógł być równie dobrze uwikłany w polityczne intrygi snute w korytarzach luksusowych pałaców.

To dało początek dwoistości jego osobowości. Prosty człowiek pracy, który walczył o swój chleb, beształ, przeklinał i groził w obronie swojego miejsca na słońcu, "współistniał" z ulubionym malarzem szlachty, który miał najbliższy dostęp do do władców kraju. I właśnie ta wewnętrzna walka przeciwieństw, spotęgowana talentem i szaleństwem, wzbudziła w Goi poczucie sprawiedliwości i palący ból o losy zranionego przez inkwizycję kraju. Pomimo niebezpieczeństwa posiadania opinii odmiennej od przyjętej, Goya odważył się wyrazić ją w swoich obrazach, gdzie sceny życia domowego są przedstawione jako zarówno pociągające, jak i odpychające.

Kobiety i mistrz

Zaciekłość i pasja przewijają się przez "Goya" Feuchtwanger. Te emocje, które artysta czerpał obficie z femme fatale swoich czasów, doprowadzały go do szaleństwa, ale były inspiracją dla jego najlepszych obrazów. Miłość szła ramię w ramię z nienawiścią, na równi oddziaływały na duszę artysty, niszcząc jego umysł i duszę. Ale to właśnie w okresie głębokich i dzikich przeżyć mistrz mógł tworzyć arcydzieła przy użyciu nowatorskich technik, rozbryzgując na płótnach zarówno ból, jak i szczęście, które były nierozerwalnie związane z jego losem.

A Hiszpania jako kobieta. Ona jest maja. Śmiały, brutalny, prowokacyjny, nieustraszony, namiętny i zuchwały - wbija się w duszę i zostaje tam na zawsze.

To był kochanek Goyi w powieści Feuchtwangera. Ich związek nie jest historycznie udokumentowany, a można go jedynie wywnioskować z twórczości mistrza. Była kobietą niebezpieczną, która wywarła niezatarty wpływ swoją zaciekłością, zmysłowością i buntowniczością, która tak zainspirowała artystę, ale skorodowała jego duszę.

Szaleństwo i talent

Ostatnie obrazy Goi, będące protestem przeciwko sztywnym regułom i przepisom średniowiecza, przedstawiały sceny z życia prywatnego, reprezentując jednocześnie wszystkie wady i brudy, które panowały w Hiszpanii. Mistrz natomiast oddawał się uczuciom do granic możliwości, a z wiekiem zaczął go ogarniać ów obłęd, który zdawał się wywoływać demony nie tylko w jego głowie, ale i wśród ludzi.

Tak Feuchtvanger widzi Goyę - człowieka, który inaczej odczuwał świat i innych. Artysta odzwierciedlił to w swoich obrazach, które nadal budzą w nas grozę, ale też każą spojrzeć w głąb siebie. Świadomość, że szaleństwo i strach coraz bardziej pochłaniały duszę artysty, niszcząc ją bólem i cierpieniem, czyni jego prace tym bardziej urzekającymi, głębokimi i znaczącymi.

Wartość

Malarz w powieści to człowiek bezideowy, prawdziwy Hiszpan, któremu nie jest obojętny los jego kraju. Goya przekazuje przyszłym pokoleniom swoją żarliwość i szczerość poprzez obrazy. Jego pasja pomagała mu tworzyć rzeczy budzące poruszenie, bo bez złamanych fundamentów nie byłoby innowacji.

Czyli dla Lyonu Feuchtwanger "Goya" - jest najważniejszym dziełem w jego karierze literackiej. I jeśli przed tą pracą nie znałeś obrazów artysty, teraz chcesz wiedzieć, jak wyglądała ta zraniona, głęboka i kochająca dusza, zrozumieć mistrza, zobaczyć jego demony, by walczyć z ich.