Klasztor wniebowzięcia nmp: historia, adres, opis ze zdjęciami

W samym sercu Rosji, na terenie rejonu szackiego, w obwodzie riazańskim, znajduje się wieś Wysza, nazwana od rzeki o tej samej nazwie, na brzegach której rozrzucone są jej domy. Klasztor zawdzięcza swoją sławę pobliskiemu Wyszyńskiemu Klasztorowi Wniebowzięcia do klasztoru żeńskiego, którego historia związana jest z nazwiskiem wybitnej postaci religijnej XIX wieku, biskupa Teofana (Goworowa) Pustelnika. Zatrzymajmy się krótko nad głównymi wydarzeniami z jego przeszłości i teraźniejszości.

Niejasne echa przeszłości

Nie ma dokładnych danych o tym, kiedy i przez kogo został założony Uspieński Wysokiński zakon, który działa obecnie w powiecie Szatskim. Niemniej jednak, na podstawie zachowanych legend i niektórych informacji zaczerpniętych z wydanej w 1881 roku książki Hegumena Tichona (Tsipliakovsky`ego), istnieją powody, by sądzić, że stało się to w czasach Iwana Groźnego, czyli nie później niż w XVI wieku. Pierwsza pisemna wzmianka o nim, pochodząca z 1625 roku, zawarta jest w statucie sporządzonym przez matkę suwerena Imię zakonnicy to Michaił Fedorowicz - zakonnica Marta.

Zgodnie z dokumentem, na jej polecenie (najwyraźniej matka władcy była do tego upoważniona), klasztor męski, znajdujący się u zbiegu z Wyszyńskim Klasztorem Zaśnięcia o osiem wiorst w górę rzeki, został przeniesiony na nowe miejsce, znajdujące się u zbiegu jego żeglownego dopływu, Tsny.

Od tego czasu historia klasztoru znajduje dość pełne odzwierciedlenie w zachowanych dokumentach archiwalnych. Znane są nazwiska opatów, w którym Najbardziej ambitne prace budowlane prowadzono. Byli to Tichon, hieromnich, który przewodził mnichom od 1625 do 1661 roku, oraz jego następca Gerasim, który dzierżył pałeczkę pasterską przez następne 59 lat. Nazwiska pozostałych ministrów nie zachowały się.

Sukcesja kłopotów i trudności

Klasztor Wniebowzięcia NMP, który do dziś pozostaje klasztorem męskim, przeżywał okresy świetności i upadku. W drugiej ćwierci XVIII wieku liczba jego braci zmniejszyła się do tego stopnia, a jego gospodarstwo stało się tak ubogie, że decyzją Najświętszego Synodu został on zwolniony z pracy zniesiony jako niezależny klasztor Klasztor był przyłączony do oddalonego o dwadzieścia werst klasztoru św. Mikołaja. O, które służyły do o przyczynie tej trudnej sytuacji, dokumenty nie mówią. Mimo to w kolejnych dekadach kontynuowano tam posługę monastyczną.

Klasztor Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny ucierpiał podczas bezsensownego i bezlitosnego powstania Pugaczowa (1773 - 1775).). Tłumy oszalałych "nosicieli boga" (wyrażenie L. Н. Tołstoj), szturmem wdarł się do klasztoru, splądrował kościół i ukradł wszystkie.., że możliwe jest został uniesiony. Mnichom, na szczęście, nic się nie stało, ale byli skazani na głód i trudy, co ostatecznie podkopało i tak już zszarganą gospodarkę.

Świadectwo Hieromonika Leoncjusza

Dopiero pod koniec wieku życie w klasztorze powoli zaczęło się normować, o czym świadczy inwentarz majątku sporządzony w 1798 roku przez Hieromnicha Leoncjusza... Jest też zapis o tym, że oprócz szczegółowego wykazu stanu posiadania klasztoru, ostatecznie usamodzielnił się on, choć pozostał klasztorem anektowanym, co oznacza, że nie otrzymywał żadnego wsparcia finansowego ze strony państwa.

Niemniej jednak autor dokumentu zaznacza, że istniał tu kamienny kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, obok którego wzniesiono studnię krytą deskami, a cały teren był ogrodzony mocnym drewnianym płotem. Gospodarka klasztorna pozostała niewielka, składała się z pól siana i gospodarstwa pszczelarskiego. Hieromnich Leontij podaje szczegółową listę wszystkich mnichów i wskazuje czas ich wstąpienia do klasztoru.

Czas dobrych zmian

Kolejny XIX wiek to najbogatszy okres w życiu klasztoru Wniebowzięcia NMP, który swój największy rozkwit osiągnął w jego drugiej połowie. Bardzo pomogło w tym przeniesienie klasztoru do diecezji tambowskiej, na czele której stał wówczas wybitny zakonnik swojej epoki, arcybiskup Teofil (Raev). Dzięki jego opiece bracia mogli odbudowywać zniszczone i zrujnowane pomieszczenia, a także remontować tam, gdzie było to możliwe.

Wyszyńscy mnisi nie pozostali bez mądrego duszpasterza, którym z polecenia arcybiskupa Teofila został przeniesiony do nich z monasteru w Sarowie Hieromnich Tichon. Otrzymując pałeczkę przeora, przez 44 lata dźwigał ciężar pracy duszpasterskiej, prowadząc braci drogą duchowej doskonałości i ascezy, obejmującej najsurowsze samoograniczenie, mające na celu wyzwolenie umysłu z więzów świata próżności.

Za czasów hegumena Tichona

Okres rządów opata Tichona (Cipliakowskiego) w klasztorze Wniebowzięcia NMP, trwający od 1800 do 1844 roku, zaznaczył się budową nowej cerkwi z czteropoziomową dzwonnicą, poświęconej Świętej Trójcy Życiodajnej, oraz murowanego budynku, w którym mieściły się cele klasztorne.

Za jego czasów całe terytorium klasztoru zostało ogrodzone kamiennym płotem z wieżami. Ważnym wydarzeniem w życiu klasztoru było przeniesienie do niego cudownej kazańskiej ikony Matki Bożej, którą w 1827 r. przekazała mu zmarła szlachcianka M. Kałasznikowa. И. Adenkowa, która pod koniec życia przyjęła welon zakonny pod imieniem Miropea. Do obrazu, który słynął z licznych uzdrowień, zjeżdżali pielgrzymi z całej Rosji, zapewniając napływ pieniędzy, które obficie zasilały budżet klasztoru.

Iluminator teologii rosyjskiej

Jednak głównym czynnikiem, który znacznie podniósł rangę monasteru Wniebowzięcia NMP, był pobyt w nim w latach 1866-1894 wybitnego rosyjskiego teologa, ascety i kaznodziei - biskupa Teofana (Goworowa), wysławianego przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną jako świętego, który wszedł do historii rosyjskiego prawosławia z tytułem pustelnika.

Odizolował się od świata w murach klasztoru i poświęcił wiele lat na pisanie dzieł religijnych, które znalazły godne miejsce w literackim dziedzictwie Ojców. Jego najbardziej znanym dziełem był zbiór pouczeń duchowych i moralnych, składający się z 365 rozdziałów, do codziennego czytania przez cały rok.

Krew przelana we wsi Vysha

W XX wieku Monaster Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Wyszynie doświadczył nieszczęść, które spotkały cały rosyjski Kościół prawosławny, ale w tym przypadku działania bolszewików okazały się wydarzeniem, które wykraczało nawet poza tę brutalną i bezlitosną rzeczywistość. Zachowały się relacje naocznych świadków, którzy opisują, jak wieś Vysha została dotknięta epidemią hiszpańskiej grypy na początku lat 20. Nie mając innych możliwości przeciwstawienia się chorobie, mieszkańcy wsi zorganizowali procesję, w której mnisi nieśli na czele cudowną ikonę Matki Boskiej.

Przybyli czekiści natychmiast aresztowali kapłanów, rozpędzili czcicieli i zabrali ze sobą święty obraz, uprzednio publicznie z niego szydząc. Posłuszni mieszkańcy wsi tym razem się zbuntowali i masowo pomaszerowali do budynku Czeka, aby ratować kapliczkę, ale spotkali się z ostrzałem z karabinów maszynowych. Tego dnia było wiele ofiar cywilnych, ale pamięć o nich była długo ukrywana i stała się powszechnie znana dopiero w czasie pierestrojki. Szczegóły tego krwawego wydarzenia można znaleźć w książce S. N. Błochina. П. Melchuganowa Czerwony terror w Rosji.

Sanktuarium zamienione w dom żałoby

Chociaż wkrótce potem klasztor został zamknięty, a jego mnisi wypędzeni, to jednak w jego katedrze Narodzenia Pańskiego i katedrze Robe nadal odprawiano nabożeństwa, aż do połowy lat 30-tych XX wieku. W 1936 roku zlikwidowano jednak ostatni ośrodek prawosławia, a cały teren przekazano różnym organizacjom gospodarczym. Kiedyś był tu tartak, potem chlewnia, która ustąpiła miejsca ośrodkowi dziecięcemu, a od 1938 roku dawne cele i świątynie przekazano miejscowemu szpitalowi psychiatrycznemu. Jej personel medyczny i pacjenci byli przez dziesięciolecia jedynymi mieszkańcami zbezczeszczonego sanktuarium.

Dzisiejszy stan klasztoru

Łaskawe wiatry pierestrojki, które powiały na początku lat 90. bardzo zmieniły stosunek władz do religii i stworzyły pożywkę dla sprzedaży majątku bezprawnie zagarniętego wiernym. Wśród zwróconych Kościołowi nieruchomości znalazł się klasztor Uspienski w Wyszyńskim. Zdjęcie prac, które rozpoczęły się zaraz po załatwieniu odpowiednich formalności można zobaczyć poniżej. Daje to wyobrażenie o skali rekonstrukcji.

W jego realizacji znacznie pomógł fakt, że wspomniana wyżej kanonizacja św. Teofana (Goworowa) Pustelnika miała miejsce już w 1988 roku. To zwróciło uwagę opinii publicznej na klasztor i zapewniło napływ niezbędnych funduszy. Po zakończeniu wszystkich prac remontowych i renowacyjnych Święty Synod postanowił przekazać odrestaurowane sanktuarium siostrom zakonnym. W ten sposób istniejący od kilku wieków i zlikwidowany przez bolszewików klasztor otrzymał nowe życie, tym razem jako Wysokiński Klasztor Wniebowzięcia.