Demokracja ludowa: definicja, zasady i cechy szczególne

demokracja ludowa - jest pojęciem, który został rozpowszechniony w radzieckiej nauce społecznej po koniec Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Ten typ rządów istniał w wielu państwach proradzieckich, głównie w Europie Wschodniej. Powstała ona w wyniku tzw "Ludowe rewolucje demokratyczne".

W tym artykule zdefiniujemy ją, wyjaśnimy jej zasady i podamy konkretne przykłady.

Definicja

Demokracja ludowa w historiografii radzieckiej była postrzegana jako nowa forma przejścia do socjalizmu w warunkach powojennych. W rzeczywistości zaczęła się ona rozwijać w czasie II wojny światowej, a po wojnie była kontynuowana w wielu krajach europejskich.

Na stronie to było ważne zrozumieć, czym jest demokracja ludowa. W Związku Radzieckim istniała dość jasna definicja pojęcia. W świadomości ówczesnych uczonych demokracja ludowa oznaczała najwyższą formę demokracji. Był to fenomen, który rozprzestrzenił się daleko i szeroko w całej Europie Wschodniej i Środkowej. W szczególności definicja demokracji ludowej została wprowadzona w Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, NRD, Węgrzech, Rumunii, Polsce i Jugosławii. Rozprzestrzeniła się również na niektóre kraje azjatyckie. Szefowie partii mówili o tym, co oznacza demokracja ludowa w Korei Północnej, Chinach, Wietnamie. Dziś w większości tych krajów zasadniczo zmienił się typ władzy.

W nauce historycznej demokracja ludowa była uważana za model przejściowy od demokracji burżuazyjnej do państwa socjalistycznego.

Zasady polityczne

Formalnie kraje, w których powstał ten reżim, utrzymywały system wielopartyjny. U władzy znalazły się rządy Frontów Narodowych, kierowane przez lokalne partie komunistyczne.

W Europie te narodowe fronty powstały, aby zająć się ściśle określonymi zadaniami o znaczeniu narodowym. Było to przywrócenie pełnej niepodległości narodowej, wyzwolenie od faszyzmu, zapewnienie demokratycznych swobód dla ludności. W tych krajach demokracji ludowej znalazły się partie chłopskie, robotnicze i drobnomieszczańskie. W niektórych państwach w parlamencie znalazły się także burżuazyjne siły polityczne.

W latach 1943-1945 we wszystkich krajach Europy Południowo-Wschodniej i Środkowej doszły do władzy rządy frontów narodowych. Na przykład w Jugosławii i Albanii odegrali oni decydującą rolę w walce narodowowyzwoleńczej przeciwko nazistom. Komuniści, którzy założyli te fronty narodowe, stanęli na czele nowych rządów w krajach demokracji ludowej. W niektórych przypadkach były one prowadzone przez rządy koalicyjne.

Ludowo-demokratyczne rewolucje

Socjalistyczne przemiany w ramach takich rewolucji pozwoliły na ustanowienie ustroju demokracji ludowej. Często była ona praktycznie ręczna, będąc w pełni kontrolowana z Moskwy. Wszystko to odbywało się przy udziale parlamentów i w ramach istniejących konstytucji burżuazyjnych. Ale burzenie starej machiny państwowej odbywało się wolniej niż w Związku Radzieckim. Wszystko działo się stopniowo. Na przykład przez pewien czas zachowała nawet stare formy polityczne.

Ważny Cecha wyróżniająca Demokracja ludowa utrzymywała równe i powszechne prawo wyborcze dla wszystkich obywateli. Jedynymi wyjątkami byli przedstawiciele burżuazji. Monarchie funkcjonowały nawet przez jakiś czas pod rządami demokracji ludowej na Węgrzech, w Rumunii i Bułgarii.

Zmiany w sferze społecznej i gospodarczej

Polityka, którą zaczęły stosować fronty narodowe, polegała na przejmowaniu własności od nazistów i ich bezpośrednich współpracowników. Gdyby były.. przedsiębiorstwa przemysłowe, następnie utworzono na nich administrację państwową. Nie było bezpośredniego żądania zniesienia własności kapitalistycznej, choć w rzeczywistości było. Spółdzielnie i przedsiębiorstwa prywatne zostały zachowane w ramach demokracji ludowej. Ale sektor publiczny odgrywał nieporównywalnie większą rolę niż przed wojną.

Uważano, że rozwój demokracji ludowych powinien być wspomagany przez reformę rolną. W wyniku wojny doszło do likwidacji wielkich majątków. Stosowano zasadę przynależności ziemi do tych, którzy ją uprawiają. W pełnej zgodzie z socjalistyczną koncepcją organizacji państwa...

Skonfiskowana ziemia została przekazana chłopom za niewielkie sumy pieniędzy; częściowo stała się własnością państwa. Jako pierwsi swoje prawa stracili właściciele ziemscy, którzy współpracowali z okupantem. Należało również skonfiskować ziemię Niemców, którzy zostali deportowani na terytorium Niemiec. Taka sytuacja miała miejsce w Czechosłowacji, Polsce i Jugosławii.

Stosunki międzynarodowe

Państwa demokracji ludowej były państwami, które we wszystkich swoich stosunkach polityki zagranicznej były zorientowane na Związek Radziecki. Z niektórymi rządami przed zakończeniem II wojny światowej zawarto umowy i traktaty o wzajemnej pomocy, przyjaźni i korzystnej współpracy powojennej. Na przykład ZSRR podpisał taki dokument z Czechosłowacją w grudniu 1943 roku, a z Polską i Jugosławią w kwietniu 1945 roku.

W krajach będących dawnymi sojusznikami hitlerowskich Niemiec powołano alianckie komisje kontrolne. Były to Węgry, Bułgaria i Rumunia. W komisjach tych uczestniczyli przedstawiciele Stanów Zjednoczonych, Związku Radzieckiego i Wielkiej Brytanii. Jednak dzięki temu, że w krajach tych obecne były tylko wojska radzieckie, ZSRR mógł wywierać znacznie większy wpływ na ich gospodarkę i politykę.

Target

Cel tworzenia Demokracji Ludowej był dość oczywisty. W ten sposób Związek Radziecki zdołał zdobyć faktyczną władzę w krajach Europy Wschodniej i Środkowej. Marzenie o światowej rewolucji spełniało się, choć w nieco zmodyfikowanej formie.

Po objęciu rządów komuniści zaczęli budować socjalizm w sposób pokojowy, bez przewrotów społecznych i wojen domowych. Wszystko opierało się na stworzeniu sojuszu międzyklasowego i włączeniu w życie polityczne jak największej ilości lokalnych sił społecznych i politycznych. To znaczy, że był łagodniejszy niż w samym Związku Radzieckim.

Wynik

Sytuacja zaczęła się diametralnie zmieniać po wybuchu zimnej wojny. W tym okresie polityczne i gospodarcze konfrontacja nasiliła się. Ponadto należało znacznie zaostrzyć istniejące reżimy polityczne, a w niektórych krajach przyspieszyć przejście do socjalistycznych form zarządzania gospodarką.

W demokracjach ludowych partie komunistyczne ostatecznie wyparły wszystkich swoich prawicowych sojuszników z Frontu Narodowego do 1947 r. W efekcie udało im się umocnić swoją pozycję w życiu gospodarczym i w kierowaniu państwem.

W latach 50. i 80. XX wieku termin ten był aktywnie stosowany do wszystkich krajów socjalistycznych, w których utrzymywany był system wielopartyjny.

Czechosłowacka Republika Socjalistyczna

Aby podać kilka przykładów państw, które ustanowiły tę formę rządu. Front Narodowy odegrał kluczową rolę w Czechosłowacji, która istniała od 1945 do 1990 roku.

Ale w rzeczywistości lokalna Partia Komunistyczna była bezpośrednimi przywódcami Frontu Narodowego od 1948 roku i jedynymi ludźmi posiadającymi realną władzę w kraju.

Front został pierwotnie utworzony jako stowarzyszenie partie patriotyczne i antyfaszystowskie. Podczas negocjacji z komunistami ustalono parametry jego działalności.

1. Front stałby się federacją polityczną, która zjednoczyłaby cały naród. Przewidywano również, że partie, które nie należą do Frontu, nie będą mogły tego robić. РFront Narodowy miał stać się politycznym sojuszem między partiami Sześć organizacji politycznych, które założyły Front Narodowy, miało zaakceptować włączenie do niego partii.
2. Wszystkie partie członkowskie miały być reprezentowane w rządzie. W przeciwnym razie zostaną wykluczeni, a następnie zdelegalizowani. Następnie miały się odbyć wybory parlamentarne, w których równowaga sił miałaby się przechylić proporcjonalnie na korzyść zwycięzców.
3. Program rządu musiał być poparty przez wszystkie partie tworzące Front Narodowy. W przeciwnym razie podlegali wydaleniu i kolejnym zakazom.
4. Zezwolono na swobodną konkurencję polityczną między partiami w ramach Frontu Narodowego. Konkurowałyby one ze sobą w wyborach, aby stworzyć własne koalicje w parlamencie.

Szefem pierwszego rządu Frontu Narodowego był socjaldemokrata Zdenek Firlinger.

Formacja rządowa

Wszystkie partie Frontu Narodowego opowiadały się za bliskimi stosunkami ze Związkiem Radzieckim, a także za przejściem do socjalizmu. Tylko w mniejszym lub większym stopniu, bo socjalizm był różnie interpretowany przez różne siły polityczne.

W wyniku wyborów parlamentarnych powstał nowy rząd, na czele którego stanął komunista Klement Gottwald. Słowaccy i czescy komuniści zdobyli około połowy miejsc w parlamencie. Komuniści niemal otwarcie dążyli do zdobycia czołowych pozycji we Froncie Narodowym. W 1948 r. został on poddany gruntownej przebudowie po tym, jak przywódcy trzech partii parlamentarnych, z wyjątkiem komunistów, podali się do dymisji. Ci, którzy pozostali, zarzucili wczorajszym partnerom łamanie zasad działania stowarzyszenia, a następnie zaproponowali zmianę organizacji wyłącznie na zasadach demokratycznych. Oprócz partii, w jej skład wchodziłyby związki zawodowe, masowe organizacje wolontariackie i inne organy publiczne.

Następnie w instytucjach i przedsiębiorstwach powstawały komitety działania, kierowane przez komunistów. W realny sposób kontrolowali sytuację. Od tego czasu Front Narodowy stał się organizacją kontrolowaną w całości przez komunistów. Pozostałe partie, po przeprowadzeniu czystki w swoich szeregach, potwierdziły wiodącą rolę partii komunistycznej w swoim kraju.

Wyniki wyborów do Zgromadzenia Narodowego w 1948 roku pokazały, że prawie 90 procent wyborców głosowało na Front Nationale. Komuniści zajęli 236 miejsc, narodowi socjaliści i Partia Ludowa Czechosłowacji po 23 miejsca, a partia słowacka 16 miejsc. Dwa miejsca w parlamencie przypadły kandydatom bezpartyjnym.

Front Narodowy odgrywał dekoracyjną rolę zarówno w Ludowo-Demokratycznej, jak i Socjalistycznej Czechosłowacji, która została proklamowana w 1960 r. Była też filtrem, gdyż każda organizacja masowa musiałaby do niej przystąpić, aby zalegalizować swoją działalność. Od 1948 do 1989 roku wszyscy obywatele tego kraju głosowali w wyborach na jedną listę, która w żadnym momencie nie oferowała alternatywy. Była ona promowana przez Front Narodowy. Składała się ona niemal w całości z członków rządu. Partie niekomunistyczne miały nie więcej niż jeden lub dwa portfele. W latach 50. istniała jeszcze formalna praktyka omawiania kandydatów startujących w wyborach.

Próbę wskrzeszenia pierwotnej idei Frontu Narodowego podjęto w 1968 roku, podczas tzw. praskiej wiosny. Na czele Komitetu Centralnego stał wówczas popularny reformator František Kriegel. Mówił o froncie jako o ludowym ruchu politycznym.

Związek Radziecki zareagował na tę próbę demokracji z pozycji siły. Po wyborze Dubceka na pierwszego sekretarza KC i przeprowadzeniu reform mających na celu decentralizację władzy oraz rozszerzenie praw i wolności obywatelskich, do Pragi wjechały sowieckie czołgi. Położyło to kres wszelkim próbom reform i transformacji.

Rozwiązanie Frontu Narodowego nastąpiło dopiero 1989. Przez cały ten czas odgrywał on kluczową rolę w rządzeniu krajem. W wyniku aksamitnej rewolucji partia komunistyczna straciła monopol na władzę. Do stycznia 1990 roku zakończyła się rekonstrukcja parlamentu, który zyskał posłów opozycji. W zaistniałych okolicznościach politycznych istnienie Frontu Narodowego okazało się bezcelowe. Strony, które ją tworzyły, postanowiły dobrowolnie się rozwiązać. Z konstytucji w marcu został wypisany artykuł, który regulował jego rolę w życiu całej Czechosłowacji.

GDR

Podobna sytuacja miała miejsce w Niemieckiej Republice Demokratycznej. Prototyp Frontu Narodowego powstał tu pod koniec 1947 roku pod nazwą "Ruch Ludowy na rzecz sprawiedliwego pokoju i jedności". Na jego drugim kongresie Wilhelm Pick został wybrany na przewodniczącego. Opracowano projekt konstytucji, który został przedłożony do dyskusji.

W październiku 1949 roku dokument został uchwalony i uznany przez radziecką administrację okupacyjną. Wkrótce potem organizacja została przemianowana na Narodowy Front Demokratycznych Niemiec. Reprezentowane były wszystkie legalne partie i ruchy polityczne oraz największe związki zawodowe. Wprowadzono stanowisko frontowego prezesa. Pierwszym, który ją podjął był bezpartyjny Erich Korrens. Wkrótce podjęto decyzję o wystawieniu jednej listy w wyborach do parlamentu wschodnioniemieckiego.

Ponieważ nie było list alternatywnych, niezmiennie zwyciężali delegaci i sojusze prezentowane przez Front. Gdy poszczególni politycy niemieccy domagali się nielegalności takich list, byli więzieni pod zarzutem negowania prawa wyborczego NRD.

W 1989 roku front stracił na znaczeniu niemal natychmiast po opuszczeniu go przez Liberalno-Demokratyczną Partię Niemiec i Unię Chrześcijańsko-Demokratyczną. Kilka dni później rządząca Socjalistyczna Zjednoczona Partia Niemiec została przekształcona w Partię Demokratycznego Socjalizmu. Starała się jak najbardziej zdystansować od swojej wcześniejszej polityki. W lutym 1990 roku zmieniono konstytucję, usuwając wszelkie odniesienia do Frontu Narodowego. Wcześniej odbywały się one tam, jak praktycznie we wszystkich krajach Demokracji Ludowej.

Część współczesnych ekspertów uważa, że tworząc wiosną 2011 roku Wszechrosyjski Front Ludowy w Rosji, Władimir Putin inspirował się przykładem Frontu Narodowego NRD.