Odnowiony "metropolita" wiedenski aleksander iwanowicz: biografia. Religia w zsrr. Historia roc

Metropolita Aleksander Wiedenski był narodową postacią religijną, która jest uważana za jednego z głównych przywódców i ideologów schizmy odnowy. Był członkiem Świętego Synodu Kościoła Odnowionego aż do jego rozwiązania w 1935 roku. Jednocześnie pełnił ważne funkcje w hierarchii kościelnej, m.in. rektora założonej w 1923 roku Moskiewskiej Akademii Teologicznej. Wkrótce po wybuchu wojny z nazistami otrzymał tytuł kościelnego "Pierwszy Hierarcha Kościołów Prawosławnych w ZSRR". Wybitny chrześcijański apologeta i kaznodzieja, który w pierwszych latach władzy radzieckiej zyskał sławę oratora, błyskotliwie przemawiając do przeciwników religii w publicznych debatach. W tym artykule zostanie przedstawiona jego biografia.

Dzieciństwo i młodzież

Metropolita Aleksander Wiedenski urodził się w Witebsku, na terenie obecnej Białorusi. Urodził się w 1889 r. Jego ojciec, który nazywał się Iwan Andriejewicz, uczył łaciny w gimnazjum. Później został dyrektorem tej placówki oświatowej, prawdziwym radcą cywilnym, a nawet otrzymał tytuł szlachecki.

Matka bohatera naszego artykułu, Zinaida Sokolova, pochodziła z Petersburga. Wiadomo, że zmarła w 1939 roku.

Według niektórych przekazów jego dziadek był ochrzczonym Żydem, wziął swoje nazwisko od kościoła Ofiarowania Pańskiego, gdzie pełnił funkcję zakrystiana.

Edukacja

Alexander Ivanovich Vvedensky otrzymał zróżnicowane wykształcenie. Po gimnazjum studiował na Wydziale Historii i Filologii Uniwersytetu w Petersburgu.

Następnie zdecydował się na kontynuowanie studiów w Akademii Duchownej w Petersburgu. Już wtedy był dobrze przygotowanym uczniem, imponującym swoją wiedzą kolegom z klasy i nauczycielom.

W ciągu półtora miesiąca w 1914 roku Wwiedeński zdał wszystkie egzaminy jako student zewnętrzny, uzyskując dyplom Akademii Duchownej w Petersburgu.

Na początku swojej kariery duchowej

W tym samym roku bohater naszego artykułu został wyświęcony na prezbitera. Ceremonii dokonał biskup grodzieński Michał (Ermakov). Na początku I wojny światowej został mianowany kapelanem pułkowym.

Opowiadano, że już na pierwszym nabożeństwie zaczął recytować tekst hymnu Cherubina. Wszyscy obecni byli dosłownie oszołomieni, bo zrobił to z charakterystycznym skowytem i bolesnym uniesieniem. Jakby to był dekadencki wiersz...

W 1917 roku wśród organizatorów znalazł się Aleksander Iwanowicz Wiedenski "Związku Demokratycznego Duchowieństwa Prawosławnego i Świeckich". Było to stowarzyszenie osobistości religijnych, które opowiadało się za koniecznością radykalnych reform w rosyjskim kościele. Powstała w Piotrogrodzie i istniała do początku lat 20. Większość jego członków została Odnowicielami. Vvedensky był sekretarzem Związku.

Był też członkiem Tymczasowej Rady Republiki Rosyjskiej, zwanej Przedparlamentem, reprezentującej tzw. duchowieństwo demokratyczne.

W 1919 roku został mianowany rektorem kościoła św. Elżbiety i Zakharii, znajdującego się w Piotrogrodzie. Świadkowie wspominają, że ksiądz był wtedy bardzo popularny, ludzie dosłownie szli za nim w kroplach. Każda jego wizyta w serwisie była wydarzeniem. Był zadziwiająco dobrze wykształcony i był świetnym oratorem.

Spotkania, które organizował w prywatnych instytucjach, przyciągały tłumy, które chętnie go słuchały. Kiedy władze zakazały tych zgromadzeń, nadal organizował je na terenie kościoła. Jego przemówienia nigdy nie dotyczyły polityki. Te osobliwe kazania zadziwiały parafian swoją szczerością, głęboką wiarą księdza i obszerną erudycją. Można było odczuć jego duchową łączność ze stadem, które wpadło w ekstazę.

W 1921 roku Vvedensky został arcykapłanem.

Schizma

W maju 1922 roku Wiedenski wraz z kilkoma innymi przedstawicielami Kościoła przybył do Samotka, gdzie w tym czasie patriarcha Tichon przebywał w areszcie domowym. Zarzucił głowie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej prowadzenie nieodpowiedzialnej polityki, która sprowokowała konfrontację między Kościołem a państwem. Wiedenski nalegał, aby patriarcha zrezygnował ze swoich uprawnień podczas aresztu domowego. Tichon tak właśnie uczynił, przekazując kontrolę Agafangielowi, metropolicie jarosławskiemu.

Kilka dni później Tichon polecił grupie duchownych, do której należeli księża Sergiusz Kalinowski, Jewgienij Biełkow i arcykapłan Aleksander Wiedenski, przejęcie pracy urzędniczej w patriarchacie.

Dalej wydano postanowienie Tichona o jego abdykacji. Ignorując przekazanie spraw Agafangela, który pozostał w Jarosławiu, księża zwrócili się do biskupa Leonida (Skobejewa) z prośbą o stanięcie na czele ich grupy, którą nazwali Wyższą Administracją Kościelną. W ciągu jednego dnia Leonida zastąpił Antonin (Granovsky).

Wkrótce nastąpiła symetryczna odpowiedź ze strony zwolenników patriarchy. Metropolita piotrogrodzki Wieniamin (Kazański) ogłosił, że Wiedenski, wraz z Biełkowem i Krasnickim, z własnej woli odpadli od komunii z Cerkwią. Była to w efekcie ekskomunika, którą Veniamin wycofał dopiero pod groźbą egzekucji.

W lipcu Wiedenski podpisał petycję o ułaskawienie przywódców piotrogrodzkiego duchowieństwa. Autorzy tego dokumentu ukłonili się przed bolszewickim sądem, uznając obecne władze. Zwrócili się do Komitetu Wykonawczego o złagodzenie wyroku skazanych na karę śmierci kościelnych.

Na czele Unii

Bohater naszego artykułu objął w październiku kierownictwo Unii Kościoła Pozapostolskiego. Była to jedna ze struktur "Odnowy. Do jej zadań należało m.in. poruszenie kwestii reformy kościelnej, walka z burżuazyjnym kościelnictwem oraz przywrócenie prawdziwych zasad chrześcijaństwa, które jakoby zostały już wtedy zapomniane przez większość chrześcijan.

Wiosną 1923 roku Vvedensky był aktywnym uczestnikiem Lokalnej Rady Świętej, która była pierwszą Radą Odnowy. Podpisano na nim dekret o pozbawieniu patriarchy Tichona zakonu i posługi monastycznej.

W maju został wyniesiony do rangi biskupa. Co znamienne, Vvedensky był wówczas żonaty, ale nie zostało to uznane przez Odnowę za przeszkodę w tej posłudze kościelnej. Potem ożenił się ponownie.

W 1924 r. Episkopat Odnowy powierzył Wiedenskiemu sprawy zamorskie, podnosząc go do rangi metropolity londyńskiego. Właśnie w ten sposób Odnowiciele starali się pozyskać parafie poza granicami ZSRR. Jednak plan ten nie powiódł się. Sam Wiedenski został członkiem Świętego Synodu Odnowy, zasiadając w jego prezydium aż do rozwiązania w 1935 r.

W październiku 1925 r. odnowiciele próbowali w ten sposób doprowadzić partię komunistyczną do odrodzenia Imperium Rosyjskiego. został wybrany "jako towarzysza prezesa" w trzeciej Wszechrosyjskiej Radzie Lokalnej. Na spotkaniu odczytał raport o aktualnym stanie prawosławia, oskarżając członków Patriarchatu Moskiewskiego o powiązania z monarchistycznymi centralami za granicą i otrzymywanie od nich dyrektyw.

Następnie odczytał notatkę z "Odnowy "Biskup" Nikołaj Sołowjow, który był poszukiwaczem przygód. Sam komunikat jest obecnie uważany za celowo fałszywy. Patriarcha Tichon został w nim oskarżony o to, że wysłał do zagranicznej siedziby monarchicznej dokument, w którym błogosławi Cyryla Władimirowicza na tron rosyjski. Był to ruch polityczny, który władze wykorzystały jako pretekst do aresztowania metropolity Piotra (Poliańskiego), który był patriarchalnym Locum Tenens.

Opisując metropolitę Aleksandra Wiedenskiego, osoby, które znały go osobiście w tym okresie, twierdziły, że ulegał on namiętnościom i impulsom. Kochał pieniądze, ale jednocześnie nie można było go nazwać egoistą, bo ciągle je rozdawał. Jego główną słabością i pasją były kobiety. Był w nich dosłownie zauroczony do granic szaleństwa.

Jednocześnie lubił muzykę, codziennie spędzał 4-5 godzin przy fortepianie. Często pokutował i publicznie nazywał siebie grzesznikiem. Z czasem zaczął wykazywać coraz więcej wulgarnych cech w swoim charakterze. Był to rodzaj dziecięcej próżności, zamiłowania do plotek, a także tchórzostwa. Ta ostatnia cecha, w połączeniu z próżnością, uczyniła z niego oportunistę, który przysięgał wierność władzy sowieckiej. Wiedenski w sercu nadal nienawidził bolszewików, ale wiernie im służył.

Odnowa

Metropolita Aleksander Wiedenski zaczynał odgrywać kluczową rolę w Odnowie. Ten kierunek w rosyjskim prawosławiu na początku XX wieku, który ukształtował się po rewolucji lutowej w 1924 roku, to Rosyjski Kościół Prawosławny. Jego celem było "Odnowienie" Kościoły. Miała ona na celu demokratyzację wszystkich jej instytucji, zarządzania i samych służb.

Nastąpiła schizma odnowy, zwolennicy Wiednia zwrócili się przeciwko patriarsze Tichonowi. Tym samym zadeklarowali bezwarunkowe poparcie dla reżimu bolszewickiego, a także dla wszystkich przeprowadzanych przez niego reform.

W wyniku schizmy w Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej w latach 20-tych XX wieku większą rolę zaczął odgrywać renacjonalizm, który uzyskał poparcie władz. Powszechnie postrzega się ten ruch jako część podjętej przez komunistów próby modernizacji rosyjskiego prawosławia, którą później porzucili.

W latach 1922-1926 była to jedyna organizacja prawosławna w RSFSR oficjalnie uznana przez władze. Niektóre parafie uznały inne kościoły lokalne. Największe wpływy odnowiony metropolita Aleksander Wiedenski osiągnął w latach 1922-1923, kiedy to około połowa parafii i episkopatu Rosji podporządkowała się strukturom odnowionym.

Warto zauważyć, że Renuncjacjonizm nie miał na początku wyraźnej struktury. Poszczególni członkowie ruchu pozostawali nawet w konfrontacji między sobą.

W latach 1923-1935 w ROC działał Święty Synod Prawosławnego Kościoła Rosyjskiego, któremu przewodniczył przewodniczący Patriarchatu Moskiewskiego. Pierwszym był Evdokim Meshchersky, a po nim kolejno Veniamin Muratovsky i Vitaly Vvedensky. Po samorozwiązaniu się Synodu w 1935 r. usunięto z niego wybitną postać kościelną, Aleksandra Wiedenskiego. Na jej czele stał samotnie Witalij Wiedenski, a od 1941 r. wybitnego duchownego Aleksandra Wiedenskiego.

Odnowa znalazła się pod ostrym atakiem podczas represji stalinowskich w latach 1937-1938. Jesienią 1943 roku państwo podjęło decyzję o likwidacji Odnowy. Przedstawiciele tego ruchu zaczęli być masowo namawiani do powrotu do Patriarchatu Moskiewskiego.

W historii Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej śmierć Wiedenskiego uważana jest za oficjalny koniec Odnowy. Choć wciąż istnieli technicznie niepokorni hierarchowie odnowy. Ostatnim z nich był Filaret Yatsenko, który zmarł w 1951 roku.

Pamiętnik metropolity

Od 1929 roku Vvedensky prowadzi dziennik, który tytułuje "Myśli o polityce". Uważa się, że notatki te były mu potrzebne na wypadek aresztowania. Miał nadzieję, że znajdą się one w jego papierach, co pomoże złagodzić jego los.

W tym dzienniku pisze o Stalinie jako "człowiekiem geniuszu", Popiera pokonanie opozycji wewnątrz partii. I krytykuje inteligencję, oskarżając ją o dwulicowość. W tym właśnie upatruje przyczyny swojej nieufności do władz sowieckich.

Ubolewa nad brakiem szczerych zwolenników komunizmu. Nawet wśród Odnowicieli, jak mówi, jest ich za mało.

Zakaz wygłaszania kazań

Ważne miejsce w biografii metropolity Aleksandra Wiedenskiego zajmuje kierowanie Katedrą Chrystusa Zbawiciela aż do jej zamknięcia w 1931 r. Następnie został rektorem katedry św. Piotra i Pawła przy ulicy Nowaja Basmannaja. Była też akademia religijna dla odnowicieli.

W 1935 r. pozostał metropolitą, ale ożenił się po raz drugi. Wkrótce potem stało się znane zamknięcie kościoła św. Mikołaja. Następnie przeniósł się do kościoła Zbawiciela przy ulicy Bolszaja Spasskaja. W grudniu 1936 roku służył w cerkwi Pimena Wielkiego w Novye Vorotniki.

Jednocześnie powiedziano mu, że w ZSRR poważnie ograniczono prawa religijne. Zgodnie z nową stalinowską konstytucją, ministrom religii zabroniono wygłaszania kazań, ale pozwolono im angażować się w kult religijny.

Według współczesnych zaraz po tym dar kaznodziejski jakby opuścił Vvedensky. Wszystkie jego kazania po 1936 roku pozostawiały złe wrażenie. Zniknęły błyskotliwe spostrzeżenia, a ognisty temperament nieodwołalnie zgasł. Metropolita zamienił się w zwykłego księdza, który wygłaszał długie i nudne prawdy znane i oswojone. W tym czasie Vvedensky bardzo podupadł na zdrowiu.

Uważa się, że w 1937 r. kilkakrotnie prawie go aresztowano, ale wciąż był wolny. Być może ze względu na patronat pewnych wysoko postawionych urzędników. Wówczas jego życie i wolność były zagrożone przez kilka miesięcy.

Pierwszy Hierarcha

Bohater naszego artykułu otrzymał tytuł Pierwszego Hierarchy w kwietniu 1940 roku. Wkrótce po rozpoczęciu wojny arbitralnie ogłosił się patriarchą. Odbyła się nawet szydercza intronizacja.

Negatywnie zareagowali na to nie tylko członkowie Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, ale także duchowni Kościoła Odnowionego. Po miesiącu zrezygnował więc z tytułu.

Od października 1941 r. do końca 1943 r. przebywał w ewakuacji w Uljanowsku. W tym czasie udało mu się skutecznie odtworzyć wiele lokalnych struktur kościelnych Renovationist. Na przykład zarządzał konsekracjami biskupów, administrował katedrami, które zostały bez księży. W tym okresie wiele kościołów zostało ponownie otwartych jako kościoły odnowy, zwłaszcza w regionie Tambov i Azji Środkowej.

Eliminacja odnowy

Pod koniec 1943 roku Sowieci postanawiają pozbyć się Odnowicieli, którzy nie spełnili ich oczekiwań. Wszyscy przedstawiciele tego ruchu zaczynają masowo wracać do Patriarchatu Moskiewskiego. Wiedenski próbował utrzymać biskupów, których władze zmuszały do przejścia pod jurysdykcję Patriarchatu Moskiewskiego. Wszystkie te próby zakończyły się niepowodzeniem.

W marcu 1944 r. napisał list do Stalina, w którym wyraził gotowość do udziału w wyzysku narodowym. Ofiarowuje swój biskupi krzyż nabijany szmaragdami. W odpowiedzi generalissimusa, która została opublikowana w gazecie "Izvestia", Stalin podziękował mu w imieniu Armii Czerwonej. Ale jednocześnie odnosi się do niego nie jako do Pierwszego Hierarchy, na co z pewnością liczył Wiedenski, ale jako do Aleksandra Iwanowicza.

Miesiąc po kapitulacji hitlerowskich Niemiec złożył wniosek o przyjęcie do Patriarchatu Moskiewskiego. We wrześniu powiedzieli mu, że są gotowi widzieć go tylko jako laika. Zaproponowano mu stanowisko pracownika w Dzienniku Patriarchatu Moskiewskiego. Z tego powodu Vvedensky postanowił nie wracać do ROC.

Latem 1946 r. Bohater naszego artykułu umiera w wieku 56 lat w Moskwie na paraliż. Pogrzebowi przewodniczy metropolita odnowy Filaret Yatsenko. Naoczni świadkowie wspominają, że uroczystość odbyła się w kościele św. Pimena, który był pełen. W tym samym czasie wielu starszych parafian wypowiadało się bardzo negatywnie o zmarłym, ponieważ wokół trumny zgromadziły się wszystkie żony Vvedensky`ego. Praktycznie nikt z tłumu nie został ochrzczony.

Serwis długo nie ruszał. Jeszcze bardziej zaskakujący był fakt, że organizatorzy uroczystości czekali na rosyjską rewolucjonistkę, pierwszą kobietę ministra w historii, Aleksandrę Michajłowną Kołłontaj, która wróciła ze Szwecji na krótko przed. Tam od 1930 roku pełniła funkcję najpierw pełnomocnika Związku Radzieckiego w Królestwie, a później pełnomocnika i ambasadora nadzwyczajnego. Stanęła obok żon Vvedensky`ego.

Aleksander Iwanowicz został pochowany na cmentarzu Kalitnikowskim wraz z matką.

Po jego śmierci odnowicielstwo ostatecznie popadło w zapomnienie. W 1950 roku archiwum Wiedenskiego zostało spalone na rozkaz generała-majora Georgija Karpowa, szefa Rady ds. Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej.