Teoria piageta: kluczowe pojęcia, wskazówki, zastosowania

Teoria rozwoju poznawczego Piageta jest całościową koncepcją dotyczącą natury i rozwoju inteligencji człowieka. Została ona sformułowana przez szwajcarskiego psychologa i filozofa. Nazywał się Jean Piaget. Zajmuje się naturą samej wiedzy i tym, jak ludzie stopniowo ją zdobywają, konstruują i wykorzystują. Teoria Piageta znana jest głównie jako etapy rozwoju.

Zasługa psychologa

Piaget był pierwszym psychologiem, który systematycznie badał rozwój poznawczy. Jego wkład obejmuje etapową teorię rozwoju poznawczego dziecka, szczegółowe badania obserwacyjne nad poznaniem u dzieci oraz serię prostych, ale pomysłowych testów do wykrywania różnych zdolności poznawczych.

Piaget nie chciał mierzyć, jak dobrze dzieci potrafią liczyć, pisać czy rozwiązywać problemy. Najbardziej interesował go sposób, w jaki takie fundamentalne pojęcia, jako bardzo pojęcie liczby, czasu, ilości, przyczynowości, sprawiedliwości i tak dalej.

Przed pracami Piageta w psychologii powszechnie przyjmowano, że dzieci są po prostu mniej kompetentnymi myślicielami niż dorośli. Naukowcy wykazali, że małe dzieci myślą inaczej niż dorośli.

Według Piageta dzieci rodzą się z bardzo prostą strukturą umysłową (dziedziczoną i rozwijaną genetycznie), na której opiera się cała późniejsza wiedza. Celem tej teorii jest wyjaśnienie mechanizmów i procesów, dzięki którym dziecko rozwija się w jednostkę zdolną do rozumowania i myślenia przy użyciu hipotez.

Główna myśl

Według Piageta dorastanie to rozwój procesów psychicznych wynikający z dojrzewania biologicznego i doświadczeń środowiskowych. Uważał, że dzieci rozwijają rozumienie otoczenia, doświadczają rozbieżności między tym, co już wiedzą, a tym, co odkrywają w otoczeniu, a następnie odpowiednio dostosowują swoje wyobrażenia. Język zależy od wiedzy i zrozumienia nabytych w trakcie rozwoju poznawczego. Najwięcej uwagi poświęcono wczesnej pracy Piageta.

Niedociągnięcia

Teoria Piageta, choć powszechnie chwalona, ma pewne ograniczenia. Co przyznał sam naukowiec. Na przykład, jego koncepcja wspiera ostre etapy, a nie ciągły rozwój (poziome i pionowe rozłączenie).

Podstawy filozoficzne i teoretyczne

Teoria Piageta zauważa, że rzeczywistość jest dynamicznym systemem ciągłych zmian. Rzeczywistość jest definiowana poprzez odniesienie do dwóch warunków. W szczególności twierdził, że rzeczywistość obejmuje przemiany i stany.

Transformacje odnoszą się do wszystkich sposobów, w jakie rzecz lub osoba może ulegać zmianom. Stany odnoszą się do warunków lub zjawisk.

Ludzie z wiekiem zmieniają swoje cechy: np. maluch nie chodzi i nie biega bez upadku, ale po 7 roku życia anatomia czuciowo-ruchowa dziecka jest dobrze rozwinięta i teraz szybciej nabywa ono nowe umiejętności. W teorii Piageta stwierdza się więc: jeśli inteligencja ludzka ma być adaptacyjna, musi posiadać funkcje reprezentujące zarówno transformacyjne, jak i statyczne aspekty rzeczywistości.

Zasugerował, że inteligencja operacyjna odpowiada za reprezentowanie i manipulowanie dynamicznymi lub transformacyjnymi aspektami rzeczywistości, podczas gdy inteligencja figuratywna odpowiada za reprezentowanie statycznych aspektów rzeczywistości.

Wywiad operacyjny i figuratywny

Wywiad operacyjny to aktywny aspekt wywiadu. Obejmuje ona wszystkie działania, jawne lub ukryte, podejmowane w celu śledzenia, odzyskiwania lub przewidywania przekształcenia przedmiotów lub osób będących przedmiotem zainteresowania. Teoria rozwoju Piageta podkreśla, że figuratywne lub reprezentacyjne aspekty inteligencji są podporządkowane jej aspektom operacyjnym i dynamicznym. I dlatego to zrozumienie zasadniczo wywodzi się z operacyjnego aspektu wywiadu.

Przez cały czas wywiad operacyjny kształtuje rozumienie świata i zmienia się, gdy rozumienie zawodzi. Teoria rozwoju J. Piaget twierdzi, że ten proces rozumienia i zmiany obejmuje dwa Kluczowe funkcje: asymilacja i dostosowanie. Są one siłą napędową rozwoju umysłu.

Pedagogika

Teoria poznawcza Piageta nie jest bezpośrednio związana z edukacją, chociaż późniejsi badacze wyjaśnili, jak cechy tej koncepcji mogą być zastosowane w nauczaniu i uczeniu się.

Uczony miał ogromny wpływ na rozwój polityki oświatowej i praktyki pedagogicznej. Na przykład, przegląd edukacji podstawowej przeprowadzony przez rząd brytyjski w 1966 roku opierał się na teorii Piageta. Wynik tego przeglądu doprowadził do opublikowania raportu Plowdena (1967).

Uczenie się przez działanie - idea, że dzieci uczą się najlepiej najlepszy, robienie i aktywne uczenie się - było postrzegane jako kluczowe dla transformacji programu nauczania w szkole podstawowej.

Tematy powracające w sprawozdaniu to indywidualizacja nauczania, elastyczność programu nauczania, centralna rola zabawy w uczeniu się dzieci, wykorzystanie środowiska naturalnego, uczenie się przez odkrywanie oraz znaczenie oceny postępów dzieci - nauczyciele nie powinni zakładać, że wartościowe jest tylko to, co da się zmierzyć.

Ponieważ teoria Piageta opiera się na dojrzewaniu biologicznym i jego etapach, ważne jest pojęcie "gotowości". Odnosi się do tego, kiedy pewne informacje lub pojęcia powinny być nauczane. Zgodnie z teorią Piageta, dzieci nie powinny być uczone pewnych pojęć, dopóki nie osiągną odpowiedniego etapu rozwoju poznawczego.

Według uczonego (1958) przyswajanie i akomodacja wymagają aktywnego ucznia, a nie biernego, ponieważ umiejętność rozwiązywania problemów rozwiązywanie problemów nie można się ich nauczyć, trzeba je odkryć.

Pierwszy etap

Zgodnie z teorią Piageta, rozwój trwałości obiektów jest jednym z ważniejszych wydarzeń. Trwałość obiektu to rozumienie przez dziecko, że obiekt nadal istnieje. Nawet jeśli nie mogą go zobaczyć lub usłyszeć. Peek-a-boo - zabawa, w której dzieci, które nie mają jeszcze w pełni rozwiniętej stałości obiektów, reagują na nagłe ukrywanie i ujawnianie.

Drugi etap

Stadium przedoperacyjne jest skąpe i logicznie nieadekwatne w odniesieniu do operacji umysłowych. Dziecko jest w stanie tworzyć stabilne pojęcia, jak również magiczne wierzenia. Myślenie na tym etapie jest jeszcze egocentryczne, co oznacza, że dziecku trudno jest dostrzec punkty widzenia innych osób.

Etap przedoperacyjny dzieli się na podetap funkcji symbolicznych i podetap myślenia intuicyjnego. Pierwszy to moment, w którym dzieci są w stanie zrozumieć, wyobrazić sobie, zapamiętać i przedstawić przedmioty w swoich umysłach, nie mając przed sobą przedmiotu. A etap myślenia intuicyjnego to czas, kiedy dzieci mają tendencję do zadawania pytań "dlaczego?" и "jak to działa?". Na tym etapie dzieci chcą zrozumieć wszystko. Teoria inteligencji Piageta jest bardzo ciekawa z tymi właśnie wnioskami.

Etap trzeci (operacyjny)

W wieku od 2 do 4 lat dzieci nie potrafią jeszcze manipulować i przekształcać form myślowych, myślą obrazami i symbolami. Innymi przykładami zdolności umysłowych są język i zabawa w udawanie. Ponadto, jakość ich gry symbolicznej może mieć implikacje dla ich dalszy rozwój. Na przykład małe dzieci, których zabawa symboliczna jest pełna przemocy, częściej wykazują tendencje antyspołeczne w późniejszych latach. Teoria intelektualna Piageta nam to udowadnia.

Etap trzeci i animizm

Animizm to przekonanie, że przedmioty nieożywione są zdolne do działania i posiadają cechy witalne. Przykładem może być dziecko, które wierzy, że chodnik oszalał i spowodował jego upadek. Artifice odnosi się do przekonania, że cechy środowisko można przypisać działaniom lub interwencjom człowieka. Na przykład dziecko może powiedzieć, że na dworze jest wietrznie, bo ktoś bardzo mocno wieje, albo że chmury są białe, bo ktoś je pomalował na taki kolor. Wreszcie myślenie tendencyjne, zgodnie z teorią rozwoju intelektualnego Piageta, zaliczane jest do myślenia transdukcyjnego.

Etap czwarty (formalno-operacyjny, logiczny)

W wieku od 4 do 7 lat dzieci stają się bardzo ciekawe i zadają mnóstwo pytań, zaczynają używać prymitywnego rozumowania. Zainteresowanie rozumowaniem i chęć poznania, dlaczego rzeczy są takie, jakie są. Piaget nazwał ten etap "podetapem intuicyjnym", ponieważ dzieci zdają sobie sprawę, że posiadają bogatą wiedzę, ale nie wiedzą, jak ją zdobyły. Wyśrodkowanie, retencja, nieodwracalność, włączenie do klasy, wnioskowanie przechodnie to cechy myślenia przedoperacyjnego.

Centrowanie

Centrowanie jest aktem skupienia całej uwagi na jednej właściwości lub wymiarze sytuacji, przy jednoczesnym ignorowaniu wszystkich innych. Konserwacja to uświadomienie sobie, że zmiana wyglądu substancji nie zmienia jej podstawowych właściwości. Dzieci na tym etapie nie mają świadomości retencji i koncentracji wystawowej. Zarówno centrowanie, jak i upór można łatwiej zrozumieć, poznając hipotezę w praktyce. A można to zrobić po prostu obserwując swoje dzieci po przeczytaniu tego artykułu.

Krytyka

Czy wymienione etapy rozwoju są prawdziwe? Vygotsky i Bruner wolą widzieć rozwój jako proces ciągły. A niektóre badania wykazały, że przejście do formalnego etapu eksploatacji nie jest gwarantowane. Na przykład Keating (1979) podał, że 40-60% studentów college`u nie radzi sobie z formalnymi zadaniami operacyjnymi, a Dasen (1994) twierdzi, że tylko jedna trzecia dorosłych osiąga kiedykolwiek formalny etap operacyjny.

Ponieważ Piaget koncentrował się na uniwersalnych etapach rozwoju poznawczego i dojrzewania biologicznego, nie brał pod uwagę wpływu, jaki na rozwój poznawczy mogą mieć warunki społeczne i kultura. Dasen (1994) przytacza badania, które przeprowadził w odległych częściach środkowej pustyni australijskiej z 8-14 letnimi dziećmi aborygeńskimi. Odkrył, że zdolność do retencji pojawia się później u dzieci aborygeńskich, w wieku 10-13 lat (w przeciwieństwie do 5-7 lat, według szwajcarskiego modelu Piageta). Ale zdolności świadomości przestrzennej rozwinęły się wcześniej u dzieci aborygeńskich niż u szwajcarskich. Badanie to pokazuje, że rozwój poznawczy zależy nie tylko od dojrzewania, ale także od czynników kulturowych - świadomość przestrzenna jest kluczowa dla grup koczowniczych.

Vygotsky, współczesny Piagetowi, twierdził, że interakcje społeczne są kluczowe dla rozwoju poznawczego. Według niego uczenie się dziecka zawsze odbywa się w kontekście społecznym we współpracy z kimś bardziej wykwalifikowanym. Ta interakcja społeczna dostarcza możliwości językowych, a język jest podstawą myślenia.

Metody Piageta (obserwacja i wywiad kliniczny) są bardziej otwarte na tendencyjną interpretację niż inne metody. Badacz prowadził uważne, szczegółowe, naturalistyczne obserwacje dzieci, a na ich podstawie pisał opisy dziennikowe odzwierciedlające ich rozwój. Wykorzystał również wywiady kliniczne i obserwacje starszych dzieci, które były w stanie zrozumieć pytania i prowadzić rozmowy. Ponieważ Piaget prowadził obserwacje samodzielnie, zebrane dane oparte są na jego własnej, subiektywnej interpretacji zdarzeń. Byłoby bardziej wiarygodne, gdyby badacz przeprowadził obserwację z innym badaczem i po jej zakończeniu porównał wyniki, aby sprawdzić, czy są one podobne (czyli czy mają ważność między szacunkami).

Chociaż wywiady kliniczne pozwalają badaczowi na bardziej dogłębną eksplorację danych, interpretacja osoby przeprowadzającej wywiad może być stronnicza. Na przykład, dzieci mogą nie zrozumieć pytania, mają krótki czas koncentracji uwagi, mogą nie wyrażać się zbyt dobrze i starać się zadowolić eksperymentatora. Takie metody sprawiły, że Piaget mógł wyciągnąć niedokładne wnioski.

Niektóre badania wykazały, że badacz nie doceniał zdolności dzieci, ponieważ jego testy były czasem zagmatwane lub trudne do zrozumienia (np. Hughes, 1975). Piaget nie odróżnił kompetencji (co dziecko potrafi zrobić) od wydajności (co dziecko może pokazać wykonując dane zadanie). Gdy zmieniano zadania, wpływało to na wydajność, a więc i na kompetencje. Dlatego Piaget mógł nie docenić zdolności poznawczych dzieci.

Pojęcie schematu było niezgodne z teoriami Brunera (1966) i Vygotsky`ego (1978). Behawioryzm obala również teorię schematu Piageta, ponieważ nie można go bezpośrednio obserwować, gdyż jest to proces wewnętrzny. Dlatego twierdzili, że nie da się go obiektywnie zmierzyć.

Naukowiec badał własne dzieci i dzieci swoich kolegów z Genewy, aby wyprowadzić ogólne zasady dotyczące rozwoju intelektualnego wszystkich dzieci. Jego próba była nie tylko bardzo mała, ale składała się wyłącznie z europejskich dzieci z rodzin o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym. Naukowcy zakwestionowali więc uniwersalność jego ustaleń. Dla Piageta język jest postrzegany jako wtórny wobec działania, tzn. myśl poprzedza język. Z kolei rosyjski psycholog Lew Wygotski (1978) twierdzi, że rozwój języka i myślenia idą w parze, a rozumowanie ma więcej wspólnego z naszą zdolnością do komunikowania się z innymi niż z naszą interakcją ze światem materialnym.