Pancernik przybrzeżny: nazwy, historia, rozwój i charakterystyka

W połowie XIX w. Wiele europejskich potęg morskich zaczęło stosować w swoim uzbrojeniu specyficzną klasę okrętów wojennych - BWV "Okręt wojenny straży przybrzeżnej" (obrona). Taka innowacja powstała nie tylko po to, by bronić swoich granic, ale także dlatego, że takie łodzie były tanie w produkcji. Czy BWB spełniły pokładane w nich nadzieje? Dowiedzmy się tego, patrząc na historię tego typu statków i najwybitniejszych przedstawicieli tej podklasy.

Pancernik obrony wybrzeża: czym jest?

Działania wojskowe na morzu różnią się od tych na lądzie "wydarzenia". Po pierwsze, są one bardziej kosztowne. Przecież na pole bitwy na lądzie armia może dotrzeć pieszo, z wyciągniętym karabinem. A do walki na morzu potrzebują jakiegoś statku, którego koszt zawsze będzie wysoki. Byłby to nie tylko środek transportu, ale także siła obronna "twierdza".

Dzięki rewolucji przemysłowej, do połowy XIX wieku. Przemysł wojenny był w stanie zlikwidować żaglówki i statki napędzane parą, tworząc okręty wojenne z pancerzem odpornym na pociski wroga.

Chociaż w ciągu zaledwie dekady klasa opancerzonych okrętów bojowych (pancerników) stała się głównym atutem marynarki wojennej każdego kraju, ich produkcja i wyposażenie były bardzo kosztowne. Niebawem więc, gdy pierwsze takie statki opuściły stocznie, rozpoczęto prace nad wynalezieniem tańszego zamiennika. W ten sposób powstała podklasa "pancernik obrony wybrzeża".

Taką nazwę otrzymał typ opancerzonych, niskokadłubowych okrętów uzbrojonych w wielkokalibrowe działa artyleryjskie. W rzeczywistości BWV był kolejnym etapem ewolucji monitorów rzecznych. Ich podstawowym zadaniem było patrolowanie wybrzeża i jego obrona. W przypadku bitwy morskiej pancerniki te musiały wspierać flanki wojsk lądowych.

Podstawowe cechy BWB

Podklasa "Pancernik obrony przybrzeżnej", był w zasadzie hybrydą pełnoprawnego pancernika, monitora i kanonierki. Po pierwszej klasie odziedziczył powłokę, po drugiej i trzeciej - niską burtę, lekkość i zwrotność.

Dzięki tak udanej kombinacji BWV mniej rzucały się w oczy, szybko się poruszały i lepiej strzelały ze względu na umieszczenie armat. A co najważniejsze, był tańszy w produkcji.

Chociaż każde państwo (mające dostęp do morza) opracowało własną odmianę tej podklasy, wszystkie pancerniki obrony wybrzeża miały kilka cech wspólnych.

• Minimalna autonomia. Ponieważ statki miały stały dostęp do lądu, nie musiały przewozić zapasów i artykułów pierwszej potrzeby, ani zapewniać pomieszczeń mieszkalnych dla załogi. Wszystko co zbędne zostało usunięte z projektu statku. Dzięki temu był lżejszy i tańszy, ale nie nadawał się do długotrwałego pobytu na morzu.
• Uzbrojenie i opancerzenie jak w pełnym pancerniku. Każdy pancernik obrony wybrzeża był wyposażony w uzbrojenie i ochronę na miarę najnowocześniejszych (w tamtym czasie) okrętów wojennych. Dzięki temu w konfrontacji na wodach przybrzeżnych z pełnowartościowym okrętem wojennym wroga, BMS mógł nie tylko wytrzymać jego ostrzał, ale i odeprzeć go.
• Niska wolna burta (pozostałość po monitorach). Dzięki temu statek był mniejszy, przez co trudniej było go trafić niż typowy statek opancerzony. Mniejsza powierzchnia płyty pozwala na opancerzenie większej części obudowy. A niskie położenie dział (blisko środka ciężkości całego okrętu) pozwalało im na dokładniejsze celowanie. Z drugiej strony, niska wolna burta sprawiała, że BMS nie nadawał się do żeglugi w otwarte morze. Nawet podczas normalnych sztormów (na morzu) działa na korcie były zalewane przez fale i nie można było ich użyć bez znacznego zagrożenia dla stateczności okrętu. Wszystkie pomieszczenia mieszkalne i noclegowe musiały zostać przeniesione do. Dlatego też było bardzo mało przedziałów powyżej linii wodnej, które mogłyby służyć jako rezerwa pływalności w przypadku uszkodzenia lub zatonięcia.

Historia (specyfika stosowania BSS w różnych krajach)

Od momentu wprowadzenia (lata 60-te) była życiowym wrakiem. XIX w.) ten typ pancernika był w powszechnym użyciu przez wszystkie potęgi morskie.

Logicznie rzecz biorąc, pierwszym z ich wielbicieli byłby "królowa oceanów" Wielka Brytania. Jako potęga morska zawsze miała wizję: "Najlepszą obroną jest utrzymanie wroga z dala od własnych wybrzeży poprzez zmiażdżenie jego sił przy podejściu..". A do tego celu najlepiej nadawały się opancerzone okręty przybrzeżne.

Wbrew oczekiwaniom, Brytyjczycy nie zrobili dużego użytku z BWB. Ponieważ do ochrony określonych portów, przystani i obiektów nadbrzeżnych przed okrętami wroga zdolnymi do przebicia się do nich użyto wycofanych z eksploatacji klasycznych pancerników, które nie nadawały się do walki na pierwszej linii frontu.

Mimo to mieszkańcy Mglistego Albionu próbowali wprowadzić i ten wariant. Dopiero w okresach wzmożonych relacji w polityce zagranicznej z Francją w drugiej połowie lat 60. XX wieku BWB były wykorzystywane niemal w całości. Jednak na brytyjskich oceanach BWB nie odniosły sukcesu, a na początku XX w. Prawie wszystkie zostały zezłomowane, a rząd zaniechał dalszej produkcji tej podklasy okrętów.

Francuzi byli bardziej zainteresowani tym typem okrętu pancernego niż Brytyjczycy. , że ten ostatni Francuzi, potomkowie Galów, od 1868 roku zaczęli aktywnie włączać nowość do własnej floty. Celem było zapewnienie obronie przybrzeżnej taniej alternatywy dla pełnych okrętów wojennych.

Mimo większej liczby jednostek, Francuzi nie wprowadzili też szczególnie przydatnych zmian do podstawowej konstrukcji. Ponieważ uważali Wielką Brytanię za swojego potencjalnego wroga morskiego, wszystkie innowacje były w zasadzie kopiami brytyjskich modeli.

Ale nawet na wodach przybrzeżnych francuskiego wybrzeża takie okręty nie były zbyt praktyczne. Stopniowo więc ich zainteresowanie pancernikami nadbrzeżnymi słabło.

W latach 80. rządy Francji i Niemiec zaczęły wykorzystywać wzrost liczby statków na wybrzeżu. XIX wiek. nastąpiło wyraźne pogorszenie stosunków między imperium rosyjskim a Niemcami. Kierując się zasadą Si vis pacem, para bellum, Niemcy zaczęły wzmacniać obronę na własnych płytkich wodach przybrzeżnych, chcąc zapobiec ewentualnemu atakowi bałtyckiej floty cesarskiej. Pancerniki obrony brzegowej o płytkim zanurzeniu były dobrym rozwiązaniem dla tego obszaru. więc byli liczniejsi od Francuzów i Brytyjczyków.

Pierwszy niemiecki BCT został zbudowany w 1888 roku. i w ciągu następnych ośmiu lat zbudowali jeszcze siedem takich statków. W przeciwieństwie do swoich sąsiadów, konstrukcja tych statków pozwalała im na bezpieczną żeglugę nie tylko na płytkich wodach, ale także na pełnym morzu. Niemcy, wyróżniający się praktycznością, zaczęli robić je uniwersalne. Mimo tej przewagi, do początku XX wieku, pierwszy niemiecki BWO został zbudowany w 1888 roku. i zaniechano produkcji takich pancerników na rzecz czystych okrętów wojennych.

W Austro-Węgrzech priorytetem w drugiej połowie XIX wieku była budowa niemieckich Behemotów. miał siły lądowe. Marynarka dostała więc skromny przydział. Ten brak funduszy skłonił Austro-Węgry do budowy pancerników obrony wybrzeża. Stało się to na początku lat 90.

Ten sam niedobór funduszy przyczynił się również do tego, że okręty (zaprojektowane w tym kraju) były dość małe zarówno pod względem wielkości, jak i uzbrojenia.

Jednak to była ich główna zaleta; były bardziej stabilne i szybciej poruszające się niż podobne BMS-y innych nacji, drugie w kolejności po pełnowartościowych pancernikach. Ich udana konstrukcja i inteligentna obsługa umożliwiły Austro-Węgrom zaatakowanie włoskiej floty na Adriatyku.

Innym krajem, który zaczął używać pancerników straży przybrzeżnej z powodu braków budżetowych była Grecja. Działo się to w drugiej połowie lat 60. Wszystkie takie statki Grecy zamówili w Wielkiej Brytanii. Mimo niewielkich rozmiarów i braku prędkości były klejnotem greckiej marynarki wojennej aż do lat 90.

Z powodu rosnącego napięcia z Imperium Osmańskim pod koniec XIX w. Grecy potrzebowali potężniejszych statków, aby uzupełnić swoją flotę. Ta sama bieda uniemożliwiała jednak budowę pełnowartościowych okrętów pancernych. Zamiast tego flotylla została wzbogacona o bardziej nowoczesny francuski projekt.

Ale Holandia, w połowie XIX wieku, osiągnęła już zaawansowany etap rozwoju płytek gipsowych. już dawno straciły swoje dawne wpływy na morzu. Mieli jednak kilka kolonii w Indiach od czasu wielkich odkryć. Aby utrzymać je w miejscu, musiały być strzeżone. Jak wiele europejskich mocarstw tego okresu, państwo dysponowało skromnymi środkami finansowymi i nie mogło w pełni wyposażyć swojej floty w pancerniki. To sprawiło, że BLS stał się przyjazną dla budżetu opcją obrony holenderskich wybrzeży, do których żaden z sąsiadów nie miał większych pretensji. Ale granic kolonii indyjskich, pożądanych przez sąsiadów, pilniej strzegły drogie i niezawodne krążowniki.

Ważną cechą w historii BWO w Holandii jest to, że wszystkie statki tej podklasy były budowane w krajowych stoczniach holenderskich. Dla większej funkcjonalności posiadały wysokie burty, dzięki czemu mogły być wykorzystywane również jako transport morski.

Pancerniki obrony wybrzeża są w pełni rozwijane w Szwecji. Ze względu na napięte stosunki z Imperium Rosyjskim, holenderskie kierownictwo aktywnie wyposażało marynarkę w małe, ale zwrotne okręty pancerne, które miały patrolować jej wybrzeża. Na początku budowali własne monitory"Locke", "John Eriksson"), ale ze względu na ich niską zdolność do żeglugi i małą prędkość, zaczęto stosować SBS.

W ciągu 20 lat ich używania opracowano 5 podstawowych modeli, które pomogły podnieść rangę Szwecji jako potęgi morskiej.

Z początkiem nowego wieku kraj ten nadal aktywnie wykorzystywał ten typ okrętów, a na początku I wojny światowej wprowadził jakościowo nowy typ pancernika obrony wybrzeża - "Sverje". Statki tego modelu funkcjonowały we flocie do lat 50. wiek.

Jednak rozwój nowych BWB w Szwecji został przerwany przed wybuchem wojny z nazistowskimi Niemcami. Faktem jest, że nowe realia wymagały innego podejścia. Tak więc, podczas gdy Szwedzi używali pancerników do obrony wybrzeża w II wojnie światowej, ich główny nacisk kładziony był na szybkie i małe krążowniki.

W sąsiedniej Norwegii były równie uwielbiane. Wynikało to nie tylko z ich bliskiego sąsiedztwa, ale także z porozumienia o koordynacji programów morskich między tymi krajami. Jednak dopiero w ostatniej dekadzie XIX wieku. używano monitorów, a dopiero w ostatnich pięciu latach zdecydowano się na próbę budowy 2 pancerników dla floty. Powierzono go brytyjskiej firmie, która spisała się tak dobrze, że otrzymała zamówienie na dwa kolejne statki tego typu.

Te 4 BBO były najsilniejszymi okrętami norweskiej marynarki wojennej przez następne 40 lat. Aby być sprawiedliwym, należy zauważyć, że fakt, iż Norwegowie ze swoją skromną liczbą okrętów wojennych byli w stanie chronić brzegi kraju przed inwazją, jest nie tyle ich zasługą, co surowego klimatu.

Królestwo Danii długo uzgadniało wspólną politykę w sprawie BWO. Zaczynając od okrętów średniej wielkości, pod koniec lat 90. wyspecjalizowały się w mniejszych pancernikach do ochrony wybrzeża. Praktyka szybko wykazała ich niepraktyczność, więc Duńczycy zaczęli skupiać się na szwedzkim budownictwie okrętowym. To też nie pomogło zbytnio. Dlatego BWB w Danii zawsze były słabe i szybko zostały zastąpione przez lepsze statki.

Ostatni statek, który był używany w Europie, znajdował się w Finlandii. Nastąpiło to dopiero w 1927 r. Ten "zaległe" Wczesne wprowadzenie BWM przez Flotę Bałtycką pozwoliło na wykorzystanie doświadczeń innych państw i opracowanie najbardziej celowych i najtańszych okrętów do patrolowania wybrzeża. Połączenie wymiarów duńskich "Niels Juel" z bronią Szwedów "Sverje", Konstruktorom udało się stworzyć bardzo dobry pancernik obrony wybrzeża "Väinemäinen". Drugi statek tego typu został zbudowany w tym samym czasie "Ilmarinen". Były to jedyne okręty tego typu w fińskiej marynarce wojennej i, co dziwne, najsilniejsze ze wszystkich.

Warto zauważyć, że po II wojnie światowej Fiński pancernik obrony przybrzeżnej "Väinemäinen" został sprzedany do ZSRR, gdzie zmieniono jego nazwę na "Vyborg". I tutaj "Ilmarinen " zatopiony w 1941 r., poprzez uderzenie w radziecką minę.

BWB wchodziły również w skład flot państw pozaeuropejskich. Były one wykorzystywane w Argentynie ("Independencia", "Libertad"), Tajlandii ("Sri Aetha") i Brazylii ("Marszałek Deodorou").

Historia BWB w Imperium Rosyjskim

Pancerniki obrony wybrzeża stały się szczególnie popularne w Rosji. Tutaj nazywano ich "łodzie pancerne z wieżyczkami". Zastąpiły one amerykańskie monitory, których produkcję nieoficjalnie wspomagali obywatele USA.

Powstanie pancerników obrony wybrzeża w Rosji było uzasadnione kilkoma czynnikami.

• Konieczność szybkiego stworzenia dużej floty pancernej.
• Okręty tego typu były tańsze w produkcji niż pełne pancerniki. Wykorzystano to do szybszej rozbudowy floty cesarskiej.
• BWV zostały wybrane jako odpowiednik floty szwedzkiej do ewentualnego przeciwdziałania.

Historia nadbrzeżnych okrętów pancernych w imperium rozpoczęła się w 1861 roku. To właśnie wtedy zamówiono w Wielkiej Brytanii pierwszy rosyjski BBO "Firstborn". Ponadto, z powodu pogarszających się stosunków brytyjsko-rosyjskich, wszystkie pozostałe okręty budowano bezpośrednio w Imperium Rosyjskim. Na podstawie "Firstborn" aby chronić stolicę przed inwazją z morza, zostały zbudowane "Kreml" и "Nie dotykaj mnie".

Konstrukcja BWV została następnie przybliżona do konstrukcji monitorów amerykańskich. Na podstawie ich projektu w ciągu następnych lat zbudowano 10 statków pod nazwą rodzajową Hurricane. Ich celem była obrona stanowiska trałowego w Kronsztadzie oraz Zatoki Fińskiej, czyli morskich podejść do stolicy imperium.

Oprócz nich, okręty pancerne odmian "Syrenka" и "Smerch", a także pancernik obrony wybrzeża "Admirał Greig" и "Admirał Lazarew". Ostatnie 2 to fregaty niskokadłubowe.

Wszystkie wymienione okręty miały mocne opancerzenie, ale nie nadawały się do użytku na morzu.

Za prawdziwie rosyjskie można uznać tzw. gabinety "popovki". Są to 2 kołowe BWB zbudowane według projektu wiceadmirała Popowa. Jeden został nazwany na cześć jego twórcy, wiceadmirała Popowa, drugi - "Nowogród".

Ten typ pancernika obrony wybrzeża miał nietypowy kształt (koła) i do dziś wywołuje u naukowców dyskusje na temat jego adekwatności.

Nowym etapem w historii BMS był projekt E. Н. Guliaev`s. Pancernik obrony wybrzeża Admirał Senyavin został zbudowany na jego założeniu. Pilne zapotrzebowanie na okręty tego typu spowodowało, że zanim udało się ukończyć poprzedni, rozpoczęto budowę drugiego i trzeciego okrętu tego typu. Statek, który został złożony w 1892r., został nazwany pancernikiem obrony wybrzeża "Admirał Uszakow".

Po kolejnych 2 latach rozpoczęto prace nad trzecim statkiem tego typu. Otrzymał on nazwę "Admirał Generał Apraksin".

Pancernik obrony wybrzeża zbudowany jako ostatni zyskał przewagę nad dwoma pierwszymi. Chodzi o to, że w trakcie prac nad nimi okazało się, że planowane uzbrojenie jest zbyt ciężkie dla takiej konstrukcji. Dlatego pancernik obrony przybrzeżnej "Generał-Admirał Apraksin" Pozostały tylko 3 armaty (254mm). W pozostałych przypadkach średni kaliber był bez zmian. Stąd każdy taki pancernik obrony wybrzeża ("Ushakov", "Senyavin" и "Apraksin") miał podobną strukturę. Były to ostatnie BOB-y założone w Imperium Rosyjskim. Po nich zaprzestano rozwoju tego typu okrętów, ponieważ źle spisywały się podczas wojny rosyjsko-japońskiej. Nie będąc w stanie walczyć na pełnym morzu, większość z nich "admirale" и "huragany" Zostały zatopione lub zdobyte przez wroga podczas walk na Pacyfiku. Według specjalisty BWM V. Г. Powodem, dla którego pancerniki obrony wybrzeża cieszyły się tak złą sławą w bitwie o Japonię, jest to, że nie zostały zbudowane do takich warunków. Śmierć lub zdobycie tych okrętów było winą niespójnego dowodzenia marynarką.

Przeglądając stronę historia budowy i rozwoju BBO, oznacza zwracać uwagę charakterystyka najbardziej znanych modeli według kraju użytkowania.

Brytyjskie BWB

Pancerniki tej podklasy nie były szczególnie wykorzystywane przez Brytyjczyków. Dlatego też nie wprowadzili oni żadnych istotnych innowacji w swoim rozwoju.

Najsłynniejszym pancernym okrętem obrony wybrzeża był tu m.in "Glatton", którego projekt "zapożyczony od" Monitor USA "Dyktator". Wśród brytyjskich innowacji znalazły się m.in.

• Opancerzony wał chroniący statek instalacja artyleryjska i nadbudówki statku.
• Wyjątkowo niska burta (najniższa ze wszystkich brytyjskich statków).
• Uzbrojenie - działa ładowane przez kaganiec (305mm). Były to najpotężniejsze działa w brytyjskiej marynarce. Takie na "Glattone" były 2.
• Udział wyporności pancernej - 35%. Rekord jak na swoje czasy.

Oprócz "Glatton" opracowano wariant "Cyklop" oparte na pancernikach "Cerberus". Co wyróżniało ten nowy typ:

• większa liczba armat (4) i ich mniejszy kaliber (254 mm);
• cieńszy pancerz
• nadmierne zanurzenie, które miało negatywny wpływ na zdolność do żeglugi.

Francuskie podmioty gospodarcze

Pierwszymi okrętami pancernymi w służbie francuskiej były cztery brytyjskie "Cerber", wykonane w latach 1868-1874.

Dopiero w pierwszej połowie lat 80. XX wieku francuska alternatywa dla pancernika nadbrzeżnego. Były to statki typu "Tempest" и "Tonner". Chociaż skopiowali wiele z brytyjskiej pracy, wprowadzili innowacje. Są to:

• jedna wieżyczka z dwoma ciężkimi działami (270 mm);
• wąska nadbudówka umożliwiająca działom prowadzenie ognia bezpośrednio w rufę wrogiego okrętu.

Kolejnym krokiem w ewolucji francuskich BWB było "Tonnan" (1884). Jedyną podstawową różnicą było działo większego kalibru (340mm). Wyewoluował z niego nowy typ "Fourier"z artylerią w wieżach (wcześniej umieszczoną w barbetach).

Niemiecki "Siegfried"

Podklasa ta w marynarce Cesarstwa Niemieckiego reprezentowana była tylko przez jedną odmianę "Siegfried".

Jego cechy wyróżniające to.

• Przemieszczenie 4 kilotonów.
• Prędkość 14,5 węzła.
• Trzy armaty (240 mm) umieszczone w barbetach.
• Wysoka burta (w porównaniu do niemieckich i francuskich statków tego typu).

Austro-Węgry "Monarcha"

Szczególnie udane projekty statków w tym kraju przypisywano wybitnemu inżynierowi Siegfriedowi Popperowi. To on stworzył bardzo udany model "Monarcha".

• Wyporność - mniej niż 6 kiloton.
• Kaliber broni - 240 mm.

Greckie BBO

W przeciwieństwie do reszty, Grecy mieli sporo odmian tych statków.

Pierwszym, który został "Basilevs Georgios":

• o masie mniejszej niż 2 kilotony;
• Słabe uzbrojenie;
• powolny bieg;
• mocna zbroja.

Na tej podstawie zaprojektowano BWO "Vasilis Olga":

• 2,03 kilotony wyporności;
• Prędkość 10 węzłów.

Najnowszą grecką odmianą jest typ "Isdra":

• o wyporności do 5,415 kiloton;
• 17,5 węzła prędkości;

BWB Holandia

Pierwszym pełnoprawnym holenderskim statkiem tego typu był "Evertsen":

• wynoszącym 3,5 kiloton;
• Prędkość 16 węzłów;
• 5 dział: 2 o kalibrze 150 mm i 3 o kalibrze 210 mm.

Mimo zwrotności i zdolności żeglugowych, skromne rozmiary okrętów skłoniły do wprowadzenia bardziej zaawansowanego odpowiednika - "Kenegen Regentes". Oprócz wyporności do 5 kiloton, okręty posiadały pełny pas pancerza na linii wodnej oraz 6 dział (2 o kalibrze 210 mm i 4 o kalibrze 150 mm).

"Kenegen Regentes" W pewnym sensie dały początek 2 typom statków holenderskich takich jak "Marten Harpertson Tromp" (wszystkie armaty 150 mm zamiast w kazamatach były umieszczone w wieżyczkach) oraz "Jakob van Heemskerck" (6 dział).

Szwedzkie BWO

Pierwszy statek tego typu był dla Szwedów "Svea":

• przemieszczenie 3 kilotonów;
• Prędkość 15-16 węzłów;
• wzmocniony pancerz;
• płytki szkic;
• uzbrojenie podstawowe: 2 armaty 254 mm i 4 152 mm.

Dobra wydajność "Svea" umożliwił zbudowanie na jego podstawie "Odina", które różniły się jedynie ustawieniem dział.

Kolejnym krokiem było "Dristigueten " z nowym działem ołowianym kaliber 210 mm. Na podstawie tego modelu na początku XX w. pojawił się "Tarcza":

• szybciej;
• lżejszy pancerz;
• średni kaliber jest umieszczony w wieżyczkach zamiast w kazamatach.

Klejnotem okresu przedwojennego dla Szwedów był m.in "Oskar II":

• przemieszczenie 4 kilotonów;
• prędkość 18 węzłów;
• artyleria średniego kalibru umieszczona jest w podwójnych wieżyczkach.

Po wybuchu I wojny światowej Szwecja zbudowała najsłynniejszy okręt tego typu - pancernik obrony wybrzeża "Sverje". W przeciwieństwie do wszystkich poprzednich był duży, ale i szybki. Jego podstawowe cechy:

• przemieszczenie 8 kiloton
• prędkość 22,5 - 23,2 węzły;
• wzmocniony pancerz;
• Działo główne kalibru 283 mm, umieszczone w podwójnych wieżyczkach.

Pancerniki obrony wybrzeża typu "Sverje" stopniowo wypierany "Oskar II" i była główną jednostką bojową marynarki wojennej do czasu upadku BSS w Szwecji.

Norweski "Harald Haarfagrfe"

Głównym okrętem tej podklasy u Norwegów był m.in "Harald Haarfagrfe" z tymi cechami:

• 4 kilotony wyporności;
• prędkość 17 węzłów;
• 2 armaty po 210 mm każda, umieszczone w wieżyczkach na dziobie i rufie.

Wersja ulepszona "Norge" był prawie repliką "Harald". Wyróżniała się jedynie większymi rozmiarami, mniej grubym pancerzem i średnim kalibrem dział 152 mm.

Duńskie BWB

Pierwszy pełnoprawny duński przybrzeżny pancernik patrolowy nosił nazwę " Iver Hvitfeld":

• wyporność 3,3 kiloton;
• 2 działa (260 mm) w barbetach i małokalibrowe (120 mm).

Zaszczyt zbudowania najmniejszego na świecie BWO przypada mieszkańcom Danii. To jest Skjeld:

• przesunięcie 2 kilotony;
• 4 m zanurzenia;
• 1 działo w dziobowej wieżyczce 240 mm i 3 działa (120 mm) w pojedynczych wieżyczkach na rufie.

Niepraktyczność tego typu doprowadziła do zastąpienia go serią 3 statków "Wózek Herluf". Mimo wspólnej nazwy wszystkie okręty miały inne detale, ale uzbrojenie było identyczne: 2 działa (240 mm) w pojedynczych wieżyczkach i 4 (150 mm) jako artyleria średniego kalibru.

Ostatni pancernik tej podklasy to "Niels Juel". Co ciekawe, jego budowa trwała 9 lat, z poprawkami do pierwotnego projektu. Po ukończeniu miał on następujące cechy:

• przemieszczenie 4 kilotonów;
• 10 armat (150 mm), później uzupełnionych o działa przeciwlotnicze.

Fińskie pancerniki obrony wybrzeża

Pierwsze BBO w tym kraju nosiło nazwę "Väinemäinen".

W jego konstrukcji inżynierowie starali się połączyć wymiary duńskiego Nielsa Juella z uzbrojeniem szwedzkiego Svarje. Powstałe w ten sposób statki miały takie cechy:

• Do 4 kiloton.
• Prędkość 15 węzłów.

Uzbrojenie: artyleria 4 działa 254mm i 8 dział 105mm. Artyleria przeciwlotnicza: 4 "Winkers" 40 mm i 2 "Madsen" 20 mm.

Drugi statek Finna "Ilmarinen" był pierwszym statkiem nawodnym wyposażonym w elektrownię dieslowską. W przeciwnym razie miał podobne "Väinemäinen" charakterystyka. różniła się jedynie mniejszą wypornością (3,5 kilotony) i o połowę mniejszą liczbą sztuk artylerii.

BWB Imperium Rosyjskiego

"Firstborn" Miał te cechy:

• Wyporność 3,6 kiloton;
• Prędkość 8,5 węzła.

Uzbrojenie zmieniało się na przestrzeni lat. Pierwotnie były to 26 armaty gładkolufowe (196 mm). 1877-1891. 17 dział karabinowych (87 mm, 107 mm, 152 mm, 203 mm), od 1891 r. znów ponad 20 (37 mm, 47 mm, 87 mm, 120 mm, 152 mm, 203 mm).

Wszystkie dziesięć statków typu "Huragan" miał te cechy:

• przesunięcie 1,476 do 1,565 kilotonów;
• Prędkość 5,75 - 7,75 węzłów;
• Uzbrojenie po dwa działa (229mm) na wszystkich oprócz "Jednorożec" (po dwa z każdego 273 mm).

Pancernik rewolwerowy zwany "Syrenka" wyróżniał się następującymi cechami:

• przemieszczenie 2,1 kiloton;
• Prędkość 9 węzłów;
• Uzbrojenie 4 działa 229 mm, 8 dział 87 mm i 5 dział 37 mm.

Nieco mniejszy pod względem wielkości i wydajności był "Smerch":

• Wyporność 1,5 kiloton;
• Prędkość 8,3 węzła.

Uzbrojenie "Smercha" Pierwotnie składał się z 2 dział 196 mm. W latach 1867-1870. - został powiększony do 2 dział 203mm. W latach 1870-1880. stał się 2 armatami 229 mm, 1 nabojem Gatlinga (16 mm) i 1 Engströmem (44 mm).

Pancernik obrony przybrzeżnej "Admirał Greig" dołączył do Floty Bałtyckiej w 1869 r. Jego cechy były następujące:

• Przemieszczenie 3, 5 kiloton;
• Prędkość 9 węzłów;
• Uzbrojenie: 3 wieżyczki dwulufowe Kohls (229 mm), 4 działa Krupp (87 mm).

Typ fregaty pancernej "Admirał Lazarew" miały następujące podstawowe cechy:

• przemieszczenie 3, 881 kiloton;
• prędkość 9,54 - 10,4 węzła;
• uzbrojenie przed 1878 r . składał się z 6 dział (229mm), następnie 4 działa Kruppa (87mm), 1 działo 44mm.

Pancerniki obrony wybrzeża typu "Admirał Senyavin" należały nie tylko do rosyjskiej marynarki, ale także do japońskiej. Tam ten typ BWO nazywany był "Mishima". W sumie zbudowano trzy okręty tego samego typu: pancernik obrony wybrzeża "Admirał Uszakow", "Admirał Senyavin" и "Generał admirał Apraksin" Dzięki tym cechom:

• o wyporności 4,648 kiloton;
• Prędkość 15,2 węzła.

Jeśli chodzi o uzbrojenie, to "Ushakov" и "Senjavin" Posiadał 4 działa 254mm, 4 120mm, 6 47mm, 18 37mm i 2 64mm. BWB były również wyposażone w 4 torpedy powierzchniowe po 381mm każda. Zdolność obronna "Apraksin". Jak jego "bracia", wyposażony był w podobne wyrzutnie torpedowe oraz trzy działa 254 mm, cztery 120 mm, 10 47 mm, 12 37 mm i dwa 64 mm.

Koniec ery BWB

Do początku XX w. ta kategoria okrętów wojennych stała się przeżytkiem w większości marynarek. Jako pierwsze z takich pancerników zrezygnowały państwa, których strefa interesów obejmowała oceany. W krajach, które nadal używały BOB, okoliczne wybrzeża były pełne małych zatok, zatoczek i szkierów. Z tego powodu, podczas gdy Anglia, Francja i Wielka Brytania porzuciły produkcję takich okrętów na przełomie wieków, potęgi skandynawskie nadal używały ich przez długi czas. W konsekwencji Imperium Rosyjskie nie spieszyło się z porzuceniem takich statków.

W ciągu kolejnych 20 lat stopniowo wycofywano również te BWB. Przyczyniło się do tego kilka przyczyn.

• Aby utrzymać skuteczność bojową tej klasy pancerników, nowe modele musiały być wyposażone w kosztowne wyposażenie i uzbrojenie. Wszystkie te zmiany znalazły odzwierciedlenie w ostatecznej cenie, bardzo wysokiej. Z klasy budżetowych okrętów wojennych pancerniki obrony wybrzeża stały się jednostkami kosztownymi, ale gorszymi. Stały się one zbędnym wydatkiem dla flot każdego większego państwa morskiego.
• BBO stały się przestarzałe. Nie mogąc walczyć na otwartym morzu, ich główną zaletą była zdolność do utrzymywania wroga w odległości strzału. Jednak w pierwszej połowie XX w. działa o większym zasięgu (do 20 km) pojawiły się na nowych typach okrętów wojskowych. Nie musiały już zbliżać się do brzegu, aby uderzyć. A rozwój lotnictwa wojskowego i okrętów podwodnych (zdolnych do szybkiego i swobodnego podejścia do brzegu) wlał ostateczny gwóźdź do trumny BMS.

Do końca lat 30. XX wieku OBO stały się przestarzałe. W nowym stuleciu produkcja takich statków praktycznie ustała. Dostępne statki zaczęto wykorzystywać jedynie jako patrolowce lub rozbrajano je i przekazywano flotom cywilnym. Jedynie państwa bałtyckie i ZSRR nadal używały takich okrętów, a i to tylko po to, by ich uzbrojenie było ze sobą kompatybilne. Jednak stopniowo zaprzestali też rozwoju tej podklasy pancerników.

Po II wojnie światowej istniejące jeszcze BWB zostały spisane na straty i rozebrane, stając się losem historii.